Diderot Etkisi
Bilginiz Olsun
18. yüzyıl düşünürlerinden Fransız yazar ve filozof Denis Diderot’un borç içinde olduğunu duyan Rus İmparatoriçesi Büyük Katerina, Diderot’un kütüphanesini satın alıp 25 yıllık maaşını da peşin ödeyerek onu zor durumdan kurtarır.
Maddi durumu düzelen Diderot’a bir arkadaşı çok şık bir kadife sabahlık hediye eder. Giydiği yeni sabahlığın verdiği keyifle çalışma masasına oturan Diderot bu eski masanın yeni ve gösterişli sabahlığına hiç uymadığını düşünür. Aldığı yüklü miktar paranın verdiği rahatlıkla yeni bir çalışma masası alır. Ancak bu kez yerdeki eski halıyı sabahlığına ve masasına yakıştıramaz.
Ve yeni bir halı alır.
Bu şekilde eski resimlerini, koltuğunu, sandalyelerini derken evindeki her şeyi tamamen yeniler… Derken bütün parası biter ve üstelik yine borçlanır.
Artık aklı başına gelmiştir. Oturur ve kendisini nasıl bir tüketim çılgınlığına kaptırdığını anlattığı “Eski Sabahlığım İçin Pişmanlık” isimli yazısını yazar.
Bilinçli bir düşüncesiyle yapılmayan alışverişten ve ihtiyaç olmadığı halde alınan şeyleri konu alan bu tüketim sarmalından bahseden ilk kişi olduğu için anlattığı kavrama “Diderot Etkisi” denilmiştir.
Ve Diderot yazısında şöyle der:
“Eski sabahlığımın efendisi idim, yeni sabahlığımın kölesi oldum.”