Nisan 2014 448. Sayı 1253 görüntülenme

Pandomimci Arılar

Her şeyi yaratıp terbiye eden ve hayatına lazım olan şeyleri veren Allah (cc) arılara da hareketleriyle konuşabilmeyi öğretmektedir. Hem de ne konuşmak..

Erdal Camcı

Şimdi şöyle düşünün; bir toplulukla tabiatta bir yerdesiniz ve gruptan bazılarına yiyecek bir şeyler bulma görevi verildi; siz de bunlardan birisiniz. Uygun, kaliteli ve yeterli yiyecekleri bulduğunuzda oraya gruptan başkalarını da sevkedip o yiyecekleri kampınıza getirmeniz gerekiyor. Ancak işin zor kısmı burası; yiyecek bulunan o yeri sözle değil, pandomim yaparak tarif edeceksiniz. Kampa geldiğinizde sizi takip edenler, yaptığınız pandomimi, yani sizin jest ve mimiklerinizi, el-kol ve beden hareketlerinizi anlayıp, doğruca yiyecek kaynağına koşacaklar. Bu tarifi dans formunda da yapabilirsiniz.

Yiyeceklerin bulunduğu yeri sözlü olarak anlatmak kolayken, bu kadar bilgi ve görgünüzle beraber, mimikler ve beden hareketleriyle tarif etmek ne kadar zor olurdu değil mi?

İşte bu zor görevi arılar her zaman yapmakta ve böyle yaşamaktadırlar. Her şeyi yaratıp terbiye eden ve hayatına lazım olan şeyleri veren Allah (cc) arılara da hareketleriyle konuşabilmeyi öğretmektedir. Hem de ne konuşmak..

Mesela; çiçek yatağından örnekler alarak kovana dönen bir izci arı, kovan alandan 100 yard, diğer bir deyişle 90 metreden daha uzakta ise, minicik bedeniyle hareketler yaparak çiçek bulunan alanı tarif eder. Arı, bir santimetre civarında bir uzunluğu olan çizgi üzerinde sağa sola zikzak çizerek salınım yapar. Salınım hattı olan çizginin sonuna geldiğinde sağa veya sola daireler çizerek hattın başına döner. Bu hareketi diğer arılar öğreninceye kadar tekrar eder—aslında bu öğretme ve öğrenme de ayrı bir mucizedir. Besin kaynağının konumunu öğrenen diğer izci arılar, bu dansın nöbetini devralır. Bazı durumlarda bu dansın üç buçuk saate kadar uzadığı gözlemlenmiştir.

Çok anlamlı olan ayrıntı ise, akılsız ve şuursuz böcekler olan arıların bu işi, yani çiçeğin bulunduğu yerin konum ve uzaklığının tarifi, matematikte polar koordinatların mükemmel bir uygulamasıdır. İzci arının pandomimi, kovan dışında yapılıyorsa zikzak hattını oluşturan çizgi doğrultusunun çiçek kaynağına doğru olduğu görülmüştür.

Eğer dans kovan içinde gerçekleşiyor ise, konum tarifi çok daha mükemmeldir. Arı hareketlerini petek yüzeyine paralel yani yerçekimi doğrultusundaki bir düzlem üzerinde yapar. Eğer zikzak çizgisi yerçekimi yönünde ise polar açı sıfır demektir. Bunun anlamı, arı kovandan çıktıktan sonra direkt güneş istikametine gidecek demektir. Eğer zikzak çizgisi sözgelimi yerçekimi çizgisi ile 30 derece yapıyor ve dansın sonunda çizilen daire saat yönünde ise, çiçek alanı, kovan güneş hattının 30 derece sağında kalıyor demektir. Eğer bu dansın sonunda çizilen daire sol tarafa yani saat yönünün tersi ise, çiçek alanı, kovan güneş hattının 30 derece solunda kalıyor demektir.

Ayrıca arılar danslarıyla çiçek alanı mesafesini, daha doğrusu çiçeğe ulaşmak için gerekli enerjiyi de bildirirler. Bunu, dansın zikzak hattında geçen süresi ile ilişkili olarak bildirirler. Örneğin hat üzerindeki dansın süresi üç saniye ise çiçeğin kovana uzaklığı yaklaşık yarım mil (800 metre civarı) demektir. Diğer arılar bu izci arının yakınında durarak bu dansı takip eder konum hakkında tüm bilgileri alırlar. Ayrıca izci arının getirmiş olduğu nümuneden algıladığı kokuya göre bölgedeki çiçeklerin özelliklerini öğrenirler.

Kâinatı yaratıp her var etiiği şeye belli görevler takdir edip çalıştıran Allah (cc), ne güzel yaratmış ve çalıştırıyor. İnsan, Bediüzzaman’ın işaret ettiği gibi, o canlıların şuursuz ve akılsız oldukları halde, nasıl böyle akıllıca işler yaptıklarını sorgulayabilse, belki o zaman onları sevkeden Rabbini daha iyi tanıyacak ve daha candan şükredecek.