Evliya Çelebi'nin Nil Nehri Haritası Vatikan Arşivinde!
Satır Arkası
Evliya Çelebi 1672-73'te Nil yolculuğuna çıkar. Amacı Nil'in kaynağını görmektir.
Nil'in Kuzey kolları üzerinde Kahire'den İskenderiye ve Reşid'e daha sonra Dimyat'a gider.
Tekrar Kahire'den yola çıkarak Nil'in kaynağı olan Cebel-i Kamer'e doğru Güney yönünde Nil'in sahillerini gezer. Sudan ortalarına kadar inen Evliya Çelebi, Nil'e 32 konak yaklaştığını, fakat vahşi doğa ve barbar kavimler yüzünden daha ileriye gidemediğini ifade eder. Evliya Çelebi yolculuğunda harita ile seyahat ilişkisinin önemini kavramıştır.
18. yüzyılda Seyahatname'nin İstanbul'a gönderildiği yıllarda Kahire'den Vatikan'a gelen bu harita, kaba bez üzerine çizilmiş. Uzunluğu 543 cm olan haritanın yukarısında Nil'in kaynağı, aşağısında Nil deltası bulunuyor. Yani Güney yukarıda, Kuzey aşağıda yer alıyor. Eni, yukarıda 88, aşağıda 45 cm olan harita üzerinde Nil, kaynağı olarak kabul edilen Cebel-i Kamer dağından çıkar, Kızıldeniz ile Libya çölü arasına sıkıştırılmış biçimde uzanır, Kahire'de iki kola ayrılıp Akdeniz'e ulaşır.
Evliya Çelebi'nin çizdiği bu harita, bu gün Vatikan Kütüphanesi arşivlerinde bulunuyor ve Çelebi'ye ait Seyahatname'den sonra en önemli belge olarak kabul ediliyor.
(1453 İstanbul Kültür ve Sanat Dergisi, 12. sayı)