“Sıfır Atık”, israfın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, oluşan atık miktarının azaltılmasını ve atıkların geri dönüştürülmesini kapsayan atık önleme yaklaşımı olarak tanımlanan bir hedeftir. Sayın Emine Erdoğan’ın himayesinde 2017 yılında başlatılmış olan ‘Sıfır Atık Projesi’, 2022 yılı sonunda BM Genel Kurulu’nun gündemine kadar geldi ve Türkiye’nin iklim değişikliği ile mücadele ve sürdürülebilir kalkınma planları kapsamında sunduğu “sıfır atık” kararı BM Genel Kurulunda kabul edildi. Türkiye’nin başlatmış olduğu sıfır atık ideali böylece küresel boyuta ulaşmış oldu ve BM Genel Kurulundaki 105 ülkenin oyuyla 30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü ilan edildi. BM ayrıca sıfır atık girişimlerini teşvik amacıyla gönüllü ve seçkin kişilerden oluşan bir danışma kurulu kuracağını da duyurdu.
BM İsrafı Raporladı
BM raporlarına göre Dünyada her yıl 900 milyon tondan fazla gıda çöpe atılıyor. Bu israfın %61’i de hane halkı düzeyinde gerçekleşiyor. Kaybın %26’sı gıda hizmetlerinde, %13’ü ise perakende aşamasında meydana geliyor. Türkiye ise kişi başına 93 kilogram, toplamda da 7,7 milyon tondan fazla gıda israfıyla üst sıralarda yer alıyor.
İsrafın boyutu bu kadar büyükken, dünyada 690 milyon insan da açlıkla karşı karşıya. İşin ilginç yanı 670 milyondan fazla insan da obezite ile mücadele ediyor.
Resmi raporlara göre 3 gıdadan 1’i çöpe gidiyor. Türkiye’de ise günlük 4,9 milyon somun ekmek israf edildiği biliniyor. En çok kayıp ise meyve sebzede yaşanıyor. Üretilenin yaklaşık %50’si israfla kaybediliyor. Yılda 19 milyon ton gıda çöpe atılıyor.
İsrafa Karşı Küçük Adımlar Hem Aile Bütçemizi Hem De Doğayı Korur
Atıkları tamamen sıfırlamak mümkün olmayabilir ancak biraz gayretle hayatımızın her alanında uygulanabilir. Bu noktada bireysel çabalar adeta bir çığ gibi büyüyerek öngörülenden çok daha büyük bir etki oluşturabilir. Sıfır atık, temel olarak çöpe gönderdiğimiz atık miktarını minimum seviyeye çekmek demektir. Yaşam şekli haline getirebileceğiniz bazı etkili yöntemler sayesinde mutfaktaki atığı azaltabiliriz. Bu küçük adımlar hem aile bütçemizi hem de doğayı korur.
Peki, sıfır atık evde nasıl uygulayabiliriz? Gıda atıklarını nasıl değerlendirebiliriz?
İşte size 6 öneri:
1) İhtiyacımızdan Fazlasını Almayalım: Sıfır atık felsefesinin en önemli amaçlarından biri israfın önüne geçmektir.
2) Tek Kullanımlık Ürünleri Sınırlandıralım: Kürdan, pipet, plastik tabak-kaşık-çatal gibi ürünleri kullanmamaya özen gösterelim. Tek kullanımlık pet şişeler yerine cam şişe veya matara tercih edebiliriz. Havlu kâğıt yerine ise devamlı olarak kullanabileceğiniz kurulama bezi, mutfak bezi vb. ürünler tercih edilebilir. Alışverişlerde bez çanta ile alışverişi alışkanlık haline getirmeliyiz.
3) Bayat Ekmeklerden Farklı Lezzetler Üretebiliriz: Ülkemizde her gün yaklaşık 5 milyon ekmek maalesef çöpe atılıyor. Eğer evde bayatlayan veya kuruyan ekmekler varsa, bunları çöpe atmak yerine farklı lezzetlere dönüştürebiliriz.
4) Yeşillikleri Solmadan Değerlendirin: Yeşilliklerin ömürleri kısadır. Bu sebeple alındıktan sonra birkaç gün içerisinde tüketilmelidir. Pazar poşetleri yeşillik saklama için ideal bir yol değildir, bunun yerine yeşilliklerin üzerindeki suyu kuruttuktan sonra kağıt havluya sararak bozulmalarını geciktirebiliriz.
5) Yeşilliklerin Sap ve Köklerini Çöpe Atmayalım: Öncelikle şunu bilmeliyiz ki; yeşilliklerin sapları çöp değildir. Ayırdığınız bu sapları, elma, limon ve salatalıkla birlikte katı meyve sıkacağından geçirerek sağlıklı bir sebze suyu elde edebiliriz.
6) Organik Atıkları Kompost Yapabiliriz: Doğadan geleni doğaya döndürmektir. Bu amaçla mutfaklardaki yiyecek atıkları kompost için oldukça uygundur. Kompost uygulaması toprağa mineral kazandırmak için en iyi yollardan biridir. Bu amaçla sebze ve meyve atıkları balkonda, uygun bir kompost kabında bir miktar toprakla birlikte çürütüldükten sonra toprağa gömülebilir.
Eğer insanoğlu, bu israflı, iktisatsız, zulümlü, adaletsiz ve kirli yaşam tarzını değiştirmezse dünyayı kendisi ve diğer canlılar için cehenneme çevirecek.
Yaşarken insan odaklı değil, DÜNYA ODAKLI yaşamalıyız. O nedenle herkesin neyi ne kadar tükettiğine dikkat etmesi ya da günlük yaşamında kullanılan araç ve gereçlerin, doğanın hangi parçasının sökülüp çıkarılarak elde edildiğini düşünmesi gerekiyor. Bunun için; AZ TÜKETİP, YENİDEN KULLANIMA ve GERİ DÖNÜŞÜME önem vermeliyiz.
Unutmayalım ki, Atıklar Çöp Değil Gelecektir.