Muhiddin YenigünNeizm, Neizm?
| Nisan 2018, 496 |
 741 Görüntülenme
|
Eklenme Tarih: 01 Nisan 2018 03:16 | Muhiddin Yenigün |
Son yıllarda özellikle gençler arasında yaygınlaştırılmaya çalışılan bir düşünce akımı ortaya çıktı: deizm.
Bu yazımızda kısaca deizmi ele alacağız.
Deizm ne der?
Deizm hakkında konuşabilmek için önce deizmin ne olduğunu bilmek gerekir değil mi? Bunun için hemen Türk Dil Kurumu sözlüğüne bakıyoruz:
“Deizm, Fransızca déisme; isim, din b. Tanrı’yı yalnızca ilk sebep olarak kabul eden, evreni bir Tanrı’nın yarattığına inanmakla beraber yaratıcının evrene hiçbir müdahalesi olmadığını ve olmayacağını savunan, vahyi reddeden görüş.”
…
Bilinçli mi yaptılar bilmiyorum ama bu tarifi yazan kişilerin Allah değil de Tanrı ifadesini kullanmaları son derece doğru bir karar olmuş. Çünkü bu inanışta evreni yarattığı düşünülen şey ile Allah asla aynı değildir.
Çocukluğunda Kur’an öğrenmeye giden herkese öğretilen Allah’ın zâtî ve subûtî sıfatları bize Rabbimizin, onların düşündüğü gibi olmadığını öğretir. Aynı şekilde deizme inanan bir kişinin tasavvur ettiği yaratıcıda da bu sıfatlar yoktur.
Hatta daha önce konuştuğum bir deist, kâinatın bizzat yaratıcı olduğunu/olabileceğini, evrenin bir parçası olarak insanın da onun bir parçası olduğunu/olabileceğini iddia etmişti.
Bu düşüncenin tarifindeki yaratıcı bizim bildiğimiz zâtî sıfatlara sahip değildir. Vücut, kıdem, beka, vahdaniyet ve diğer zâtî sıfatlar bu inanışta ayırıcı özellik değildir; olsa da olur olmasa da. Yani bu kâinatı yaratan bir yaratıcının bu özellikleri olması gerekmez onlar için.
Subûtî sıfatlarda da durum farklı değildir:
Deistlere göre hâlâ hayatta olup olmadığı belirsizdir. Çünkü sistemi kendi kendine işleyecek şekilde yaratmıştır.
Deistlere göre ilim sıfatı zaten olamaz. Çünkü (eğer hâlâ hayattaysa) kâinatı böyle yaratırsa sonucun nasıl olacağını görmek için yaratmıştır. Yani deistler yarattığının neticesini bilemeyen bir yaratıcı tahayyül etmektedirler.
Ama deistlere göre kudret sıfatı vardır. Zaten bütün bu kâinatı yaratan bir kudreti inkâr edemedikleri için deist olmuşlardır. Aklı bir kenara bırakıp bunu da inkâr edenlere ateist deniyor.
Haydi, “sonuçları görmek istemesi” hüsnüzannıyla Semi/Basar yani görme ve işitme sıfatlarını var kabul edelim.
Fakat kâinatı yoktan mı var etti, yoksa malzemeleri mi kullandı bu inanış da meçhuldür. Dolayısıyla Tekvin sıfatı da yoktur.
Kelam: İşte zurnanın zırt dediği yere geldik. Deistlerin asla kabul etmek istemedikleri sıfat, Allah'ın kelam sıfatıdır. Bu inancın temelinde bu sıfatı inkâr vardır.
Neden?
Çünkü yarattıklarıyla konuşmayan, onlarla iletişim kurmayan bir yaratıcı onlara emir ve yasaklarını iletemez. Dolayısıyla onlardan da bir şey bekleyemez.
Yani, eğer yaratıcının kelâm sıfatı yoksa din de yoktur; ibadet de yoktur; haram, helal de yoktur; cehennem de yoktur.
İşte bu kendi dinlerini icad eden deistlere cazip gelen de budur: ibadetsiz ve sorumsuz bir hayat.
Kısaca deizm, kâinattaki düzeni görüp, bunun kendi kendine meydana gelemeyeceğini ve bir yaratıcısı olması gerektiğini gören, ama ona karşı herhangi bir görev ve sorumluluğu olmasını da istemeyenlerin, kendileri için uydurduğu bir çözümdür.
Son olarak, akla gelebilecek bir soruya da cevap verelim.
İyi diyorsun da, senin o saydığın sıfatlar hep din kaynaklı. Ben o dine inanmıyorum, dolayısıyla onlara da inanmak zorunda değilim.
Onlar bize elbette İslâm’ın öğretileridir. Fakat kâinatı yaratan bir Rabbin olmazsa olmaz sıfatlarıdır. Bunlar olmazsa o Rab de olamaz.
Rabbimizin isim ve sıfatlarının neden olmazsa olmaz olduğu konusunu araştırmak isteyenleri de bu çağın Kur’an tefsiri olan Risale-i Nur’a havale ediyoruz. Orada cevabını bulabilirsiniz.
Nisan 2018, 496 Sayısı Tüm Yazıları
- 6 Değerimiz ve Görevimiz / Prof. Dr. Alaaddin Başar
- 8 Paşa Olamazsın Demedim, Adam Olamazsın / Ayşe Zehra
- 9 Alışmak / Yüksel Karahan
- 10 Sakura Haberleri / Özkan Öze
- 14 Kalpten Büyük Maratoncu Var mı? / Dr. Selçuk Eskiçubuk
- 16 Kaderin Mahkumu muyuz? / Yusuf Yalçın
- 19 Beden ve Ruh / Mehmet Kırkıncı
- 20 Mutluluk Deyince / Ayten Yadigâr
- 22 Cenneti Taşıyan Genç / Cüneyd Suavi
- 24 Dillerin Evrimi Var mı? / Prof. Dr. Sefa Saygılı
- 26 GZFT Analizi İle Kulluğun Nabzını Tutmak / Dr. Baturalp Batmanoğlu
- 28 Sanat Yönüyle Mescid-i Nebevî / Doç. Dr. Rasim Soylu
- 30 Kabulünü Dilerim / Selim Gündüzalp
- 32 'Ezan Sesi Eksik Olmasın!' / Abdülkadir Şen
- 34 Salavatın Anlamı / Ümit Şimşek
- 36 Çarkıfelek (Passiflora) Çiçeğindeki Şifa ve Muhteşem Sanat / Prof. Dr. Fatih Satıl
- 38 Tehlikeli Kelimeler: “Azrail Suratlı Adam!” / Mehmet Paksu
- 41 Mantar / Ahmet Zafer
- 42 Neizm, Neizm? / Muhiddin Yenigün
- 44 Osmanlı, Amerika’yı Neden Fethetmedi? / İsmail Çolak
- 48 Diriliş İçin Hangi Sebepler Var? / Ömer Sevinçgül
- 50 Ya Ay Olmasaydı!.. / Sinan Bengisu
- 52 Madde Sonsuza Kadar Parçalanabilir mi? / Prof. Dr. Osman Çakmak
- 54 Kum Tepelerine İsim Vermezler / Suat Ünsal
- 56 Anne, Baba ve Çocuk / Adnan Kalkan
YAZARIN DİĞER YAZILARI
Her Şeye Hazırlıklı Olmak
Her ne kadar binlerce ev yapılır bahsedilmez de yıkılan bir ev haberi ayyuka çıkarılır; binlerce sağlıklı doğum görmezden gelinir de, bir sakat doğum her bültende ezberletilir… Depremsiz yıllar değil de birkaç dakikalık deprem konuşulur. Sağlıklı yıllar değil de hasta olunan birkaç gün konuşulur… İşte böyle nazarların hazırladığı haberlerden bol bol deprem, virüs, salgın, çığ, sel, ölüm haberlerini nefesimizi tutarak izliyoruz…
Hayal
