Ailemiz ve Kendimiz İçin Dengeli Teknoloji Kullanımının Püf Noktaları

Mobil cihazlar hayatın her alanında vazgeçilmezimiz oldu. Sadece gençler ve çocuklar değil, biz yetişkinler de elimizden düşürmüyoruz.

Gelin bu yazımızında dengeli ve sağlıklı teknoloji kullanımı konusunu ele alalım.

 

- Uygulamalara Sınır Koyalım

Büyükler olarak, gençlerin teknoloji bağımlılığından şikayet ederken, kendimiz telefonu elimizden düşürmüyorsak, önce kendimizden başlayalım. Yeni nesil telefonların hemen hepsinde artık Dijital Sağlık Uygulamaları var. Telefonunuzdaki uygulamaların ekran kullanım süresinden ne kadar kullandığınızı görebilirsiniz. Bu süreleri elden geçirip, önce kendimize sınırlar koyarak işe başlayalım. Mesela sosyal medya uygulamalarına yarım saat gayet yeterli…

 

- Bildirimleri Gözden Geçirelim

Bildirimler, telefonları sürekli elimize almamıza sebep olur. Her uygulama ve çoğu web sitesi size bildirim göndermek ister. Gereksiz bildirimleri sessize alarak telefonla aramıza mesafe koyalım. 

 

- Açılma Kapanma Saatleri

Mobil cihazların mutlaka açılma, kapanma saatleri olmalı, hatta evde ailece vakit geçirdiğiniz ortamlara telefonları almamalısınız. Bir hastası olan, gece telefon gelme ihtimali olan kişiler hariç geceleri mümkün mertebe telefonları kapalı tutalım.

Yeni nesil telefonlarda otomatik bazı rutinleri ayarlamak mümkün. Yani gece şu saatten sonra şu saate kadar interneti kapat, sessize al, rahatsız etme moduna geç gibi rutinleri ayarlayabilirsiniz.

 

- Gözlerimizi Koruyalım

Gece telefon kullanımının artık ispatlanmış birçok zararının olduğunu biliyoruz. Mavi ışık dediğimiz parlak ekran ışığı, gözlerimiz için ciddi bir risk oluşturuyor.[1] Akşam belli bir saatten sonra telefonun ışığının gece ışığı olarak, yani hafif sarartılmış ışıkla kullanılması öneriliyor. Artık neredeyse tüm mobil cihazlarda gece modu (dark mode) ve göz rahatlığı modu özelliği bulunuyor. Bu özelliği mutlaka gün batımından itibaren aktif hale gelecek şekilde mobil cihazlarımızı ayarlayalım.

 

- Ailemizi Koruyalım

İnternet, çok faydaları ile beraber, pek çok olumsuzluğu da beraberinde getiriyor. Her içeriğe her zaman ulaşma rahatlığı verdiği için, iyiye de kötüye de artık çok daha yakınız. Bu nedenle mutlaka evimizdeki ve kendi mobil cihazlarımızdaki internet hatlarını “güvenli internet - aile profili” olarak kullanalım. Bunu aktifleştirmek için, telefon operatörünüzü arayabilir veya operatörlerin mobil uygulamaları kullanabilirsiniz. Her ebeveynin istisnasız ilk başta dikkat etmesi gereken konu bu…

Diğer taraftan android cihazlarda çalışan Family Link uygulamasının mutlaka aile bireyleri arasında kullanılmasını tavsiye ediyorum. Bu uygulamayı kendi ailemde uzun zamandır kullandığım ve çok faydasını gördüğüm için biraz detay vermek istiyorum:

Family Link, ebeveynler ve çocuklar için 2 farklı uygulamadan oluşuyor.[2] Önce ebeveyn uygulamasını ebeveynler telefonuna kuruyor. (Ebeveyn uygulaması iOS cihazlarda da çalışıyor) Ardından çocukların cihazlarına diğer uygulama kuruluyor. (Çocukların cihazlarının tam denetlenmesi için android olması gerekiyor) Ardından ebeveyn uygulamasına çocukların cihazları ekleniyor. Kurulumların nasıl olacağı ile ilgili bir videoyu linkteki QR kodu okutarak izleyebilirsiniz.[3]

 

- Uygulama sayesinde şunları yapabilirsiniz:

• Çocuğunuzun cihazındaki uygulamalara kullanım süre sınırı ve yaş sınırı koyabilirsiniz. Mesela YouTube’da ve Google aramalarında şu yaş üstü içerikleri gösterme veya şu uygulamayı şu kadar süre kullansın veya şu uygulamayı kullanamasın gibi…

• Çocuğunuzun bulunduğu konumu görebilirsiniz. Çocuklarımız gideceği yerlere servislerle veya toplu taşımalarla gidip geliyorlarsa bu özellik çok işinize yarayabilir.

• Cihazın açılıp kapanma saatlerini belirleyebiliyorsunuz.

• Cihazın günlük kullanım süresini ayarlayabiliyorsunuz.

iOS cihaz (iphone veya ipad) kullanan çocuklarımız varsa, onların telefonları için de “Sınırlandırmalar” özelliğini kullanabilirsiniz. Sınırlandırmalar ile hem uygulamalar için yaş sınırı belirlenebiliyor, hem de uygulamalar erişimleri açılıp kapatılabiliyor. Sınırlandırma şifresini sadece siz bilmelisiniz, yoksa çocuk istediği zaman bu özellikleri değiştirebilir. Sınırlandırmaların nasıl yapıldığı ile ilgili videoya linkteki QR kodu okutarak erişebilirsiniz.[4]

 

- Ailede Akıllı Cihaz Kullanımında Şu Kurallara Herkes Riayet Etmeli:

• Ev interneti “aile profili olarak ayarlanmalı.”

• Herkesin şifresi ebeveyn tarafından bilinmeli, ebeveynler de dahil herkes şeffaf olmalı.

• Family Link veya farklı uygulamalar ile cihazlar birbirine bağlanmalı.

• Kurallar çocuklar için de ebeveynler için de geçerli olmalı.

• Ortak mekanlara telefonlar sokulmamalı.

• Herkesin evde olduğu saatlerde, ortak etkinlik zamanlarında telefonların internetleri kapatılmalı veya telefonlar rahatsız etme moduna alınmalı.

 

- Dengeli Olalım

Teknolojiye bütün bütün bigane kalmak doğru değil. Herkes bu nimetlerden faydalanmalı. Çocuk çok kullandı diye, telefonu elinden almak da çözüm değil. Çözüm dengeli olmakta, sadece çocuğu değil, kendimizi de dengelemekte…

Sınırlarımızı bilelim, yerine göre esnek olalım. Mesela mükafat olarak bazen çok sevdikleri uygulamaların sürelerini açalım. Tatil dönemlerinde telefonların sürelerini esnek tutalım. Normal zamanlarda buna alışan çocukların, esnek zamanlarda da dengeli kullandıklarını göreceksiniz.

Son olarak, bu sınırlamaları koyarak kendimizin veya çocuklarımızın özgürlüklerini kısıtladığımız düşünülmesin. Aksine bu sınırlar bizi teknolojinin esaretinden kurtarıyor. Bize, kendimiz ve ailemiz için vakit ayırmamızı sağlıyor. Kendi ailemde bunu yıllardır gözlemliyorum. Dengeli teknoloji kullanımı sayesinde haftanın birkaç akşamı ailece programlar yapıyor, kitap okuyor, film veya dizi izleyebiliyoruz. Takip ettiğimiz derslerimiz var. Sınırlamalar olmasaydı emin olun bu yaptıklarımıza vakit bulmakta zorlanacaktık.

 

Kaynaklar:

1. Mavi Işığın Karanlık Yüzü, Bilim Teknik Dergisi, Aralık 2016

2. Uygulama indirme linki (bunlar QR kod olmalı) https://play.google.com/store/apps/details?id=com.google.android.apps.kids.familylink

3. Kullanım videosu için: https://youtu.be/Bghk6P-HGco

4. https://www.youtube.com/watch?v=qzFgnLil6cI