Peygamberimiz hayatın her alanında insanlara örnek olan bir Resul idi. O da alış veriş yapıyor, borç alıp veriyordu. Ticarî hayatı kontrol için ara sıra çarşıya pazara çıkıyor, insanlara adalet, insaf, hak hukuk gibi ihtiyaç olan konularda dersler veriyor, birbirlerini aldatmamaları, yalan yere yemin etmemeleri gibi meselelerde uyarıyordu… Peygamber Efendimizin (asm) ticarî konularda nasıl hareket ettiğine dair hatıralarından birkaçını paylaşalım:
.jpg)
Çalışmaya, Güneş Doğduktan Sonra Başlamalı
Resûlullah aleyhissalâtü vesselâm, çalışmaya güneş doğduktan sonra başlamayı tavsiye eder.
Hz. Ali (ra) anlatıyor:
“Resûlullah aleyhissalâtü vesselâm güneş doğmadan önce alışveriş pazarlığı yapmaktan ve süt vermekte olan hayvanları kesmekten men etti.”
.jpg)
Alışverişte Cömert Davranmalı
Peygamberimizin ticari hayatımıza getirdiği en önemli esaslardan birisi de, bir şey alanın da, satanın da cömert davranması; kendini düşündüğü kadar karşıyı da üzmeden, kırmadan, darda ve zorda bırakmadan iyi, hoş ve güzel davranışlar sergileyerek işini yapmasıdır.
Hz. Câbir (ra) anlatıyor:
Resûlullah aleyhissalâtü vesselâm şöyle buyurdu:
“Sattığında, satın aldığında ve borcunu ödeyişinde iyi ve cömert davranan kişiyi Allah esirgesin.”
Ödeme Güçlüğü Çekenlere Yardımcı Olmalı, Kolaylık Göstermelidir
Darda kalan, borçlanıp da ödeme güçlüğü çekenlere yardımcı olmalı, kolaylık göstermelidir.
Ebû Hüreyre (ra) anlatıyor:
Resûlullah aleyhissalâtü vesselâm şöyle buyurdu:
“Kim darda kalan borçluya zaman tanırsa veya alacağının tamamını veya bir kısmını borçluya bağışlarsa, Allah kıyamette hiçbir gölgenin olmadığı günde onu kendi arşının gölgesinde gölgelendirecektir.”
.jpg)
Açık Artırma/Müzayede Usulüyle Satış Yapılır mı?
Açık artırma ve müzayede usulüyle satış sünnette mevcuttur ve Efendimiz tarafından yapılan bir satış şeklidir.
Enes bin Mâlik (ra) anlatıyor:
Resûlullah aleyhissalâtü vesselâm, yoksul bir kimsenin bir parça çulunu ve su kabını satıp o kimseye yiyecek parası ve sermaye yapmak istedi ve,
“Bu çulu ve bardağı kim satın alır” dedi. Bir adam,
“Onun ikisini bir dirheme ben aldım” dedi. Bunun üzerine Resûlullah aleyhissalâtü vesselâm,
“Bir dirhemden fazla veren var mı? Bir dirhemden fazla veren var mı?” buyurdu.
Bir adam iki dirhem verince onları ona sattı.
.jpg)
Arasında Anlaşmazlık Olanların Aralarını Bulmak, Anlaştırmak Sünnettir
Alacaklıyla borçlu arasında anlaşmazlık varsa, aralarını bulmak, anlaştırmak sünnettir. Bu sünnet, müminler arasındaki muhabbetin kurulmasına ve yaşatılmasına vesiledir.
Hz. Âişe radıyallâhü anhâ anlatıyor:
Resûlullah aleyhissalâtü vesselâm kapıda yüksek sesle münakaşa edenlerin gürültülerini duydu. Bunlardan biri, diğerinden borcunu indirmesi talebinde bulunuyor, bir konuda da merhametli olmasını istiyordu. Diğeri de, “Vallahi yapmam!” diyordu.
Resûlullah aleyhissalâtü vesselâm yanlarına gitti ve, “Hanginiz hayır yapmamak üzere Allah adına yemin etti?” dedi.
Birisi, “Benim ey Allah’ın Resûlü! (Borç indirimi ile merhametli davranmadan) hangisini dilerse onun olsun (teklifini kabul ettim)” dedi.”