İKİ
Adem ve İblis
Şehvetten doğan günahların affedilmesi umulur.
Ama kibirden doğan günahların affı umulmaz.
Bağışlanan Adem’in [as] kaymasının aslı şehvettir.
Şeytanlaşan İblis’in hatasının aslı kibirdir.
— Süfyan-ı Sevri
*****
ÜÇ
Şu üçü şurada dursun.
Her vakit çok ihtiyaç olacak:
Aklını başına al.
Elini vicdanına koy.
Ağzından çıkanı kulağın duysun.
***
İnsan dehâsının üç ölçüsü:
1. Gayenin büyüklüğü,
2. Vasıtaların küçüklüğü
3. Neticenin azametidir.
— Lamartine
***
Gözyaşının üç yerde lezzetine doyulmaz:
Vuslatta, mağfirette, merhamette.
***
Üzerinde düşünülecek üç şey:
Hayat, ölüm, sonsuzluk.
***
Hiç yitirilmemesi gereken üç şey:
Barış, umut ve dürüstlük.
*****
DÖRT
Dört şey vardır ki, azının azını hor görmemek gerekir:
Yangın, hastalık, düşman ve borç.
— Beydeba
***
Söz ve iş konusunda insanlar dörde ayrılır:
1 İş görmeyip çok konuşanlar:
Münafık veya gevezedirler.
2 Konuşmayıp iş yapanlar:
Civanmert, yüksek ahlak sahibidirler.
3 Hem konuşup hem iş yapanlar:
Sıradan kişilerdir.
4 Ne konuşup ne de iş yapanlar:
Düşük seviyeli insanlardır.
— Beydeba
***
Samimi tövbenin dört alameti vardır:
Kıllet: Günahı azaltmak.
İllet: Günahı hatırladıkça rahatsızlık duymak.
Zillet: Günahından ötürü kendini kınamak.
Gurbet: Günahın kendisini Allah’tan uzağa attığını anlamak.
— Sufyan-i Sevrî
*****
BEŞ
Beş şey, beş şeyle güzeldir:
Geceler Allah’a yalvarmakla güzeldir.
Gündüzler Allah’a itaatle güzeldir.
Dünya Allah’ı anmakla güzeldir.
Ahiret Allah’ın affıyla güzeldir.
Cennet Allah’ın cemaliyle güzeldir.
— Yahya bin Muaz
***
Said Nursî, Allah’ın insana ‘insanca’ konuşmasını beş güzel ‘eğiliş’le anlatıyor:
• Tenezzül-ü İlâhî: İlah kuluna tenezzül ederek, iltifat etmek ister.
• Taarrüf-ü Rabbânî: Rab, terbiye ettiğine kendini tanıtmak ister.
• Mukabele-i Rahmânî: Rahmân, kendisinden talep edene merhameten karşılık vermek ister.
• Mükâleme-i Sübhânî: Subhan, varlığını ve diriliğini, bildiğini ve duyduğunu konuşarak hissettirmek ister.
• İş’âr-ı Samedânî: Samed, muhtaç kuluna, aciz ve fakir mahlukuna hiç ummadıkları karşılıklar vermek ister.