TR EN

Dil Seçin

Ara

Sadece Yumurta Değil Mükemmel Bir Mühendislik Harikası

Yumurta; bir dişinin vücudunda oluşan, yumurtlama ve döllenmeden sonra aynı türden bir canlı yapmak için kullanılan hücredir. Dişi hayvanların ve özellikle kuşların, sürüngenlerin, balıkların embriyoyu korumak amacıyla yumurtladığı, yuvarlak ve oval şekilli cisimlere yumurta denmektedir.

Tüm hayvanlar tek bir mikroskobik ‘yumurta hücresinden’ şekillenir. 

Yumurtlayan canlılarda Rabbimiz, bu çok değerli hücreyi, annesinin dışında korumak, büyütmek ve beslemek için özel bir yapıda yaratır. Bu tek yumurta hücresi, yumurtanın kabuğunun içinde embriyo adı verilen doğmamış yapıya dönüştürülür. Bu değerli hücreyi korumak için çevresi albümin denen jöle benzeri bir sıvıyla (yumurta akı) kaplanır. Onun dışını da yumurtayı dış etkenlerden korumak için bir kabuk sarmalar. Embriyonun gelişmek için kullanacağı besinler yumurtanın, yumurta sarısı olarak adlandırılan bölümünde toplanır.

Yumurtanın şekli ve boyutu, içinde gelişmekte olan canlının türüne ve ihtiyaçlarına bağlı olarak değişir. Bir embriyonun yumurta içinde geçirdiği zaman birkaç gün veya birkaç ay sürebilir ve farklı hayvanlar yumurtalarını farklı yöntemlerle korurlar.

Çoğu yumurta, özellikle kuş yumurtaları dişinin vücudundan dışarı çıktıktan sonra sıcak tutulmak zorundadır. Bunun için ebeveynlerden biri veya ikisi birden yuvada sırayla yumurtaların üzerine otururlar. Bu sürece kuluçkaya yatmak adı verilir. Bu noktada sormak gerek: Bu akılsız canlılar yumurtalarının soğumaması gerektiğini düşünebilirler mi? Buna aslında hiçbir şey anlatmayan ‘içgüdü’ demek bu konuyu anlamak mıdır? Burada bu akılsız canlıları açık bir sevketme görülüyorken ‘sevk-i ilahi’ dememek ve gerçekleri gizlemek, evreni anlamak mıdır?..

Yumurtanın kavisli yapısı da basıncın yüzeyine dağılmasını sağlar ve ebeveynler tüm ağırlığıyla yumurtanın üzerine otursa da yumurta kırılmaz. Çünkü yumurta yeryüzünde dayanıklılığı en yüksek nesnelerden biridir. Sözgelimi tavuk yumurtası incecik bir kabuğa sahiptir ancak sahip olduğu şekli dolayısıyla kabından beklenmeyecek muazzam bir sağlamlıktadır. Bunun altında yatan sır, üç boyutlu kemerli şeklidir. Kemer biçimi basıncın tek bir noktada yoğunlaşmasını önleyerek tüm kabuğa yayılmasını sağlar. Bu şekli sebebiyle yumurta 5 kilo ağırlığın altında dahi kırılmaz.

Tüneller ve köprülerdeki kemerler de aynen bu prensiple çalışır. Ancak tek bir noktaya vurulan bir darbe (sözgelimi yumurtanın içinde olan ve çıkma vakti gelen civcivin gagasıyla yumurtayı kırması) kabuğun kolayca kırılmasını sağlar. 

Yumurtanın şekli de araştırmacıları şaşkınlık verecek kadar harikadır. Çünkü bu şekil, bir embriyoyu kuluçkaya yatıracak kadar büyük, vücuttan kolayca çıkacak kadar da küçüktür. Bir kez oturtulduktan sonra yuvarlanmaz ve oldukça sağlamdır. İşte bu sebeplerle yumurtanın şekline uzmanlar ‘mükemmel şekil’ adı veriyorlar. 

Yumurtanın asimetrik konik bir biçimde yaratılmış olmasının da pek çok avantajı vardır. Yumurta düz bir zeminde elle itildiğinde tekrar geri döner. Asimetrik konik şeklinden dolayı sivri ucu etrafında bir daire çizer ve sonunda sivri ucu yukarı bakacak şekilde hareketini sona erdirir. Yumurtanın şeklinden dolayı mobilitesinin (hareketinin) kısıtlanmış olması hayvan neslinin devamlılığı için hayatı önem taşır. Yuvalarını kayalıklarda yapan kuşların yumurtaları yuvalarını düz zeminde yapan kuşların yumurtalarına göre daha oval bir biçimde yaratılmıştır. Bu fark çok önemlidir. Çünkü bir yumurta ne kadar oval olursa, yumurtanın yuvadan kayıp düşme ihtimali o kadar düşük olur. Dik bir yamaçta yuva yapan kuşun yumurtası yerinden oynasa da, normal yumurtalara göre daha oval olduğu için çok dar bir daire çizecek ve yuvadan düşme ihtimali çok düşük olacaktır.

Yumurtanın şekli yamuk değil de eğer köşeli olsaydı kenarları dayanıklılık bakımından çok zayıf olurdu. En dayanıklı geometrik şekil küredir ama bu şekildeki yumurta yuvarlanacak olursa nerede duracağı belli olmaz. 

Oysa yumurta bildiğimiz şekliyle yuvarlanınca düz gitmez. İnce tarafı üstünde dairesel bir yol çizer. Başladığı yere yakın bir noktada durur. Yani düz bir yerde kaybolması imkânsızdır. Anne canlı için bir rahmettir.

Yumurtayı inceleyen araştırmacılar, şeklinin evrensel bir matematik formüle uyduğunu tespit ettiler. Bu formül, dört parametreye dayanır: Yumurta uzunluğu, maksimum genişlik, dikey eksen kayması ve yumurta uzunluğunun dörtte birindeki çap. 

Araştırmacılar, “Bu matematiksel denklem, matematik ve biyoloji arasındaki belirli bir felsefî uyumu anladığımızı ve takdir ettiğimizi gösteriyor ve bu, evrenimizin daha iyi anlaşılmasına doğru giden bir yoldur” diyorlar.

İşte yumurtanın matematik denklemi:

 

Yumurta çok lezzetli ve doyurucu bir yiyecektir elbette. İçerdiği besin öğeleri sayesinde uzun süre tok tutar. Ama yumurta sadece yumurta değil, aynı zamanda en büyük mühendislik ve tasarım harikalarından biridir… Her yumurta matematik formülüyle, belli ölçülerle ve özel olarak yaratılır. Allah her yarattığını ne güzel yaratıyor.