Prof. Dr. İsmail KocaçalışkanFotoperiyodizm ve Gece Namazı
| Nisan 2019, 508 |
 374 Görüntülenme
|
Eklenme Tarih: 31 Mart 2019 23:48 | Prof. Dr. İsmail Kocaçalışkan |
Kardelen gibi bazı bitkilerin kışın, bazılarının ilkbaharda, bazılarının yazın, bazılarının da son baharda çiçek açtıklarını görürüz. Niçin bitkiler farklı zamanlarda çiçek açarlar? Bilim insanları bunu merak etmişler ve araştırmışlar. Yapılan araştırmalara göre; bitkilerin çoğunda çiçeklenmeyi sağlayan baskın faktör ışıktır. Işığın kalitesi, şiddeti ve dalga boyundan ziyade ışığın süresinin çiçeklenmede vazifeli olduğu belirlenmiştir. Bu sebeple ışığın süresine bağlı olarak çiçek açmaya “fotoperiyodizm” adı verilmiştir.
Bitkinin çiçeklenmesinde fotoperiyodun rolü ilk olarak 1913 yılında Semperverium bitkisinde ortaya konmuştur. Daha sonra mutant bir tütün bitkisi üzerinde çalışılmıştır. Bu mutant tütün tarlada yazın çiçeklenmemesine rağmen serada aralık ayında çiçek açmıştır. Bunu izleyen yıl serada çiçeklenen bitkinin tohumları yazın tarlaya ekildiğinde yine çiçeklenmenin olmadığı, halbuki serada kışın ekilenlerin çiçek açtığı görülmüştür. Bundan hareketle araştırmacılar bu türün çiçeklenmesinde kısa gün periyotlarının etkili olduğunu tahmin ettiler. Gerçekten de araştırmacılar aynı tür bitkiyi yazın laboratuvarda kısa gün periyotlarında bir hafta kadar tuttuktan sonra tarlaya diktiklerinde çiçek açtığını gördüler.
Daha sonra başka araştırmacılar başka tür bitkiler üzerinde fotoperiyodun etkisini denediler ve birçok türde çiçeklenme sebebi olarak fotoperiyodun rol oynadığı anlaşıldı. Ancak fotoperiyodun süresi önemliydi. Bazı bitkilerde uzun gün bazı bitkilerde kısa gün periyotları etkiliydi. Bazı bitkilerde ise fotoperiyodun etkisi yoktu. Buna göre bitkiler fotoperiyodizm açısından başlıca üç gruba ayrılırlar:
1. Uzun gün bitkileri (Pancar, banotu...)
2. Kısa gün bitkileri (Tütün, pıtrak...)
3. Nötr bitkiler (Domates, bezelye...)
Fotoperiyodizmde önemli olan çiçeklenme için gerekli kritik gün uzunluğudur. Kritik fotoperiyot bitki türüne göre farklılık gösterir. Mesela, kısa gün bitkisi olan pıtrak (Xanthiıım) bitkisinde kritik fotoperiyot 15,5 saat olup günde 16 saat ışıkta tutulursa çiçeklenmez. Daha kısa süreli bir ışık rejimine ihtiyaç vardır. Uzun gün bitkisi olan banotu (Hyoscyamus niger) bitkisinde ise kritik ışık süresi 11 saattir. Banotu 11 saatten daha kısa fotoperiyotlarda çiçek açmaz. Daha uzun süreli bir ışık rejimine gerek vardır.
Daha sonra yapılan deneylerde ise kısa gün şartlarında 11 saatten kısa süreli (9 saat) ışıkta tutulan uzun gün bitkisi çiçek açmazken karanlık periyodun kısa süreli (15 dakika) bir ışık periyodu ile bölünmesi halinde uzun gün bitkisinin çiçek açtığı görülmüştür. Yani 15 dakikalık bir gece ışıklandırması gündüz süresine 2 saat katkıda bulunarak bitkinin kısa günlerde çiçek açmasını sağlamaktadır. Başka bir ifadeyle gecenin kesintiye uğratılması karanlık periyodun etkisini izale etmektedir. (Şekilde üstten ikinci gösterim)
Gece Namazı ve Fotoperiyot
Gece namazı kılan Müslümanın hali uzun gün bitkisine benziyor. Gece uykusunu bölerek kalkıp kısa süreli de olsa teheccüd adı verilen gece namazını kılmak ve peşinden tevbe istiğfarla birlikte dua etmek o müminin adeta manevi çiçekler açmasına vesile olur. Bu çiçeklerin meyveleri bu dünyada görülebileceği gibi, ölümden sonra herkesin mecburen gideceği mezaristan memleketinde zifiri bir karanlık olan kabir hayatını ışıklandırır. Daha sonraki ebedi yolculuğunda o mümine bir yoldaş ve azık olur. Sonunda da cennet meyveleri olarak ona ikram edilir.
Nisan 2019, 508 Sayısı Tüm Yazıları
- 6 Satır Arası Nisan 2019 / Serdar Çınar
- 8 Baharın Müjdecisi Melek Gibi Badem Ağaçları / Prof. Dr. Fatih Satıl
- 10 Duygularımızı Nasıl Kullanmalıyız? / Prof. Dr. Alaaddin Başar
- 13 Komşumu İhbar Edeceğim / Ahmet Zafer
- 14 Yapay Zeka / İnsanın Kendisi Gibi Makineler Yapma Çabası / Prof. Dr. H. Metin Ertunç
- 18 Yakub Susarsa… / Cem Toprak
- 20 İslamiyet Aleyhine Kitap Hazırlarken Müslüman Oldu: Klaveren / Dr. Mustafa Reyhanlı
- 21 Hazır Cevaplar / Zafer Araştırma Grubu
- 22 Safsata Bunlar, Anlamıyor musun? / Ömer Sevinçgül
- 24 Kelebeğin Kitabı / Elif Nisa
- 26 Candan Aziz Peygamber / Ümit Şimşek
- 28 Parlayan Gözler / Hayvanlarda Gece Görüş Kamerası / Prof. Dr. Ş. Hakan Atalgın
- 30 Gel Yirmi Nisan… / Selim Gündüzalp
- 33 Değişmeyen / Cüneyd Suavi
- 34 Ağaçlardan İnsanlara, İnsanlığa... / Ayten Yadigâr
- 36 Âh’lar Merdiveni / Nur Sena
- 38 Avrupa Sanatında Irkçı Tasvirler / Doç. Dr. Rasim Soylu
- 40 “Senden Önce Gelenler Geride Neler Bıraktılar, Neler!” / Senai Demirci
- 42 Üç Sorunun Cevabı / Melike Kabay
- 43 Yayladaki Köpekler / Yüksel Karahan
- 44 Avrupa’da Matbaa ve Teknoloji Düşmanlığı! / İsmail Çolak
- 48 ''Peygamberin Oğlu İmansız Olur mu?'' / Mehmet Paksu
- 50 Sayılı Sözler / Zafer Araştırma Grubu
- 52 Fotoperiyodizm ve Gece Namazı / Prof. Dr. İsmail Kocaçalışkan
- 54 Okuma Parçası / Muhiddin Yenigün
- 56 Odun Tozları / Abdülkadir Şen
- 58 Düşünceler Nisan 2019 / Zafer Araştırma Grubu
- 59 Hal Çizgisi / Osman Suroğlu
YAZARIN DİĞER YAZILARI
Mum Çiçeği ve Corona'nın Düşündürdükleri
Corona salgını sebebiyle 15 Mart’tan itibaren mecburi olarak evde yaşıyoruz. Gözle görülemeyecek kadar küçük Covid-19 adı verilen bir virüs mahluku sebebiyle bütün dünya evlere hapsoldu. Bu virüsün öğrettiği çok şey var. Ama bana göre en önemlisi acizliğimizi göstermesi. Aklı ve vicdanı bozulmamış herkese Yaradanını hatırlattı. Dünyanın geçiciliğini hatırlattı. Ölümü ve ahireti hatırlattı. Nefsimizle bir muhasebe yaptırıp ölümden sonra gelecek olan ebedi hayata hazırlanmamız gerektiğini hatırlat
Fotoperiyodizm ve Gece Namazı
Niçin bitkiler farklı zamanlarda çiçek açarlar? Bilim insanları bunu merak etmişler ve araştırmışlar.
''Oku!'' Ne Demek
