TR EN

Dil Seçin

Ara

Değerler Eğitimi Deyince

Değerler Eğitimi Deyince

“Hayatımızı anlamlı kılan doğru değerlerle donanıp öylece mi yol almaktayız; yoksa kendi varoluşsal değerimizin önüne geçmeyi hak etmeyen genelgeçer değer kırıntılarının peşinden bir ömür koşturup durmakta mıyız?”

Ustaca verilmiş cevaplar kabilinden anlatılır:

Amerikalı iş adamı, bir Çinli’ye alay ederek sormuş:

- Ölüleriniz, mezarlarına koyduğunuz pirinçleri ne zaman yiyecek?

Çinli, başını kaldırmadan cevap vermiş:

- Sizin ölüleriniz, koyduğunuz çiçekleri kokladığı zaman.”

Hayatın içinde sorgulama gereği duymadan, neden niçin diye düşünmeden yapageldiğimiz davranışlarımız var. Bu tür yapıp etmelerin sadece inanç dünyası ile ilgili ritüeller çerçevesinde olduğu zannedilmemeli. Aileden öyle gördüğümüz veya toplum tarafından onaylanması hasebiyle kabullenip benimsediğimiz düşünce ve davranış kalıpları ile zaman içerisinde bir anlam dünyası inşa ediyoruz ve hayata öylece tutunmaya çalışıyoruz. 

Burada sormak gerek: “Hayatımızı anlamlı kılan doğru değerlerle donanıp öylece mi yol almaktayız; yoksa kendi varoluşsal değerimizin önüne geçmeyi hak etmeyen genelgeçer değer kırıntılarının peşinden bir ömür koşturup durmakta mıyız?”

Aileden başlayarak toplumu ayakta tutan kurumlarda ve genel olarak insan ilişkilerinde yaşanan erozyon ve çözülme, değerler eğitiminin bugün kadar geleceğimiz açısından da ne kadar “değerli” olduğunu gösterdi bize.

Eğitim camiasının öncelikli gündem maddelerinden biri de “değerler eğitimi” bu yüzden. Okullarda değerler eğitimi dersleri verilmekte, bu konuda farkındalık oluşturmaya ve davranış değişikliği gerçekleştirmeye yönelik etkinlikler yapılmakta.

Peki değerlerin derslerden bir ders olarak okutulması veya resmi eğitim kurumlarında çeşitli etkinliklerle gündemde tutulması tek başına yeterli midir? Çocukların içine doğdukları hayat, hani onların değerler eğitimi almalarının gerekliliğine inanan büyükler eliyle inşa edilmiş olan hayat, hangi değerler üzerinden işliyor mesela? 

Çocuklarımız sevgi, saygı, hürmet, merhamet, vefa, yardımseverlik, diğerkâmlık gibi değerlerle donansın, vicdanlı, ahlaklı insanlar olsunlar, insanlık haysiyetine yaraşır bir duruşları olsun hayatta istiyoruz. Ancak yaşanan hayatta bunların ne kadar değerli ve önemli olduğunu gösteren veya öğreten örnekliği sunabiliyor muyuz onlara? Yoksa dünyanın kendi etraflarında döndüğünü zannettirecek kadar ben merkezli, sürekli başarıya, yükselmeye, mevki ve makam edinmeye, daha çok kazanmaya odaklı, rekabet ve güç mücadelesi anlamında bir hayat tasavvuru mu kodlanıyor zihinlerine büyüklerini gözlemlediklerinde? 

Herkesin birbirini rakip olarak algıladığı bir dünyada toplumsal hayatın ayakta kalması, bu kadar ‘ben’ vurgusu ile yoğrulan bireylerin ‘biz’ bilincine ermeleri ve barış içinde yaşamaları mümkün müdür? 

Öyleyse çocukların örgün eğitim kurumlarında yetiştirilme çabalarının yanı sıra bizi biz yapan, insan kılan değerlerin yaşatılması noktasında toplumsal bir seferberlik halinde olmamız gerektiği aşikârdır. Çünkü toplumun çok farklı kesimlerinde insani değerlerin yokluğundan mustarip olunduğu dile getirilmekte. İnsanların iç huzuru yanında toplumun huzur ve selameti için ne kadar esenlik açısından özlem duyduğumuz bu değerlerin kitabi bilgiler olmadığını, yaşatıldığı ve örnekliği sunulduğu müddetçe hayatlarımıza anlam ve değer katacağını bilmeliyiz.

Yazının başında zikrettiğimiz soru ve ustaca verilmiş cevap örneğini şöyle ifade etmek mümkün: “Neden yemeyeceklerini bile bile ölülerinizin mezarlarına pirinç koyuyorsunuz?” sorusuna yine bir soruyla cevap verilebilir mesela. “Neden koklamayacaklarını bile bile ölülerinizin mezarlarına çiçek koyuyorsunuz?” 

Bunlar ritüelleşmiş davranışlardır, sorgulanmadan yapılageldiği şekilde nesilden nesile aktarılıp durmaktadır belki de. Ancak hayatta yapıp etmelerinin sorumluluğunu taşıyan insanların tümünün ortak yazgısı ölüm gerçeğidir ve insan, bir gün öleceğini bilerek yaşayan tek canlıdır. 

Öyleyse şunu sormak gerekmez mi, “Neden insan öleceğini bile bile yaşar/hayata tutunur? Bu hayatı yaşanılır/yaşanmaya değer kılan nedir?” Bu sorunun cevabı anlam dünyamızı üzerine inşa ettiğimiz ‘değer’ tanımımız ve önceliğimiz ile şekillenecektir.

Asıl olanın dünyanın geçici değer kırıntıları hükmündeki başarı, makam mevki, zenginlik veya güç değil; baki kubbede hoş bir sada bırakacak ameller ve eserler olduğunu anladığımızda, yaşantımızı insanı insan yapan değerlerle anlamlı hale getirdiğimizde hem kendi adımıza sorumluluğumuzu yerine getirmiş, hem de gelecekte emanetlerimizi devralacak nesillere en güzel ve etkili değerler eğitimi dersini vermiş olacağız demektir vesselam.