Deprem Öncesi, Deprem Anı Ve Sonrasında Neler Yapılmalı?

Türkiye deprem haritasına baktığımızda, fay hatlarını gördüğümüzde depremi unutmadan gerekli tedbirleri almamız gerektiğini net bir şekilde anlıyoruz. Ülkemizin farklı yerlerinde yaşadığımız son depremler de bunu daha ciddi olarak düşünmemize sebep oldu. Evet deprem konusunda gerçekçi önlemler alınmalı, binalar depreme dayanıklı olarak inşa edilmeli, deprem çantası hazırlamalı; fakat deprem anında ve sonrasında da yapılması gerekenleri de bilmek hayatî önem taşıyor. Bu yazımızda, “Deprem sırasında yapılacaklar nelerdir?” diye merak eden okuyucularımıza yardımcı olacak bilgiler vermek istedik.

 

DEPREM ÖNCESİ ALINACAK ÖNLEMLER

• Öncelikle yaşadığınız yerleşim yerinin deprem tehlikesi hakkında doğru bilgileri öğrenin.

• Aile bireyleri arasında olağanüstü bir durumda nasıl davranacağınızı konuşun. Yere yatma, başını koruma ve bir şeye tutunmayı test edin ve çocuklarınıza da öğretin.

• Acil durumda, eve ulaşılamayacak şartlar için, aile bireyleri ile iletişimin nasıl sağlanacağı, alternatif buluşma yerleri ve ulaşabileceğiniz bağlantı kişisi belirleyin.

• Kitaplık, mobilya, tablo gibi düşebilir eşyaları duvarlara veya döşemeye sıkıca sabitleyin ve üzerinize devrilmeyecek şekilde yerleştirin.

• Kırılabilecek eşyalarınızı, üzerinize düşmeyecek şekilde mutfak dolaplarınızın alt raflarına yerleştirin.

• Binadan acilen çıkmak için kullanılacak yollarda çıkışı engelleyebilecek eşyaları kaldırın.

• Dışa doğru açılan kapılar kullanın, acil çıkış kapıları kilitli olmamalı.

• Yatakları, pencerenin ve üzerine devrilebilecek ağır dolapların yanına koymayın.

• Önemli evrakların (kimlik kartları, tapu, sigorta belgeleri, sağlık karnesi, diplomalar, pasaport, banka cüzdanı vb.) kopyalarını hazırlayıp su geçirmeyecek bir şekilde saklayın.

• Bina için uygun yangın söndürme cihazı mutlaka bulundurun ve periyodik bakımlarını yaptırın. Bu cihaz, kolayca ulaşılabilecek bir yerde olmalı ve yerini herkes bilmelidir.

• Acil bir durumda kullanmak için el feneri, radyo ve yedek pilleri, ilkyardım çantası ve gerekli ilaçlarınızı, iş eldivenini önceden bir çantaya koyup, kolayca ulaşabileceğiniz bir yerde tutun.

 

DEPREM ANINDA BİNA İÇERİSİNDEYSENİZ:

• Kesinlikle panik yapmayın.

• Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durun.

• Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturun.

• Başınızı ellerinizin arasına alarak veya bir koruyucu (yastık, kitap vb) malzeme ile koruyun. Sarsıntı geçene kadar bu pozisyonda bekleyin.

• Okulda ya da bürodaysanız sağlam sıra, masa altlarında/yanında; koridorda iseniz duvarın yanına hayat üçgeni oluşturacak şekilde ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile başınızı ve boynunuzu koruyun.

• Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşmayın.

• Balkona çıkmayın ve buralardan aşağıya atlamayın.

• Kesinlikle asansör kullanmayın.

• Telefonları acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanmayın.

• Kibrit, çakmak vb yakmayın, elektrik düğmelerine dokunmayın.

• Mutfak, imalathane, laboratuvar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın ve bu gibi cihazları kapatın, dökülebilecek malzeme ve maddelerden uzaklaşın.

 

DEPREM ANINDA AÇIK ALANDAYSANIZ:

• Enerji hatları ve direklerinden, ağaçlardan, diğer binalardan ve duvar diplerinden uzaklaşın. Açık arazide çömelerek etraftan gelebilecek tehlikelere dikkat edin.

• Toprak kayması olabilecek, taş düşebilecek yamaç altlarında durmayın.

• Deniz kıyısındaysanız uzaklaşın.

 

DEPREM ANINDA ARAÇ KULLANIYORSANIZ:

• Sarsıntı sırasında karayolunda seyir halindeyseniz, bulunduğunuz yer güvenli ise, yolu kapatmadan sağa yanaşıp durun. Kontak anahtarı yerinde, pencereler kapalı olarak araç içerisinde bekleyin. Sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidin.

• Meskun mahallerde ya da ağaç, enerji hatları ve direklerinin yanında veya köprü üzerindeyseniz aracınızı durdurun, kontak anahtarını üzerinde bırakıp terk edin ve açık alanlara gidin.

• Sarsıntı sırasında bir tünelin içindeyseniz ve çıkışa yakın değilseniz; aracınızı durdurup inin ve yanına yan yatıp, ellerinizle başınızı ve boynunuzu koruyun.

• Kapalı bir otoparktaysanız; araç dışına çıkın ve aracın yanına yan yatış pozisyonu alın. Yukarıdan düşebilecek tavan, tünel parçaları aracı ezse bile, araç dışında kurtulma ihtimali vardır, ama içinde olduğunuz takdirde düşen bir parça ile aracın içinde ezilebilirsiniz.

• Metro ve diğer toplu taşıma araçlarındaysanız gerekmedikçe sakın inmeyin. Elektriğe kapılabilirsiniz veya diğer hattan gelen başka bir metro ya da tren size çarpabilir.

• Sarsıntı bitinceye kadar metro ya da trenin içinde, bir yere tutunun, metro veya tren personeli tarafından verilen talimatlara uyun.

 

DEPREM SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER

• Önce kendi emniyetinizden emin olun.

• Sonra çevrenizde yardım edebileceğiniz kimse olup olmadığını kontrol edin.

• Depremlerden sonra çıkan yangınlar oldukça sık görülen dolaylı afetlerdir. Eğer gaz kokusu alırsanız, gaz vanasını kapatın, camları açın ve hemen binayı terk edin.

• Evinizi terk ederken kıymetli eşyalarınızı, kalın giyecek, battaniye gibi eşyaları alın, kalın ayakkabılarınızı giyin, biraz yiyecek ve içme suyu temin edin.

• Dökülen tehlikeli maddeleri temizleyin.

• Acil durum çantanızı yanınıza alın, mahalle buluşma noktanıza gidin.

• Dedikoduları değil, yetkililer tarafından yapılacak uyarıları dinleyin.

• Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırakın.

• Her büyük depremden sonra mutlaka artçı depremler olur. Bunlar gittikçe seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu sebeple sarsıntılar bitene kadar birkaç gün hasarlı binalara girmeyin.

 

YIKINTI ALTINDA MAHSUR KALDIYSANIZ:

• Paniklemeden durumunuzu kontrol edin.

• Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın. Bilin ki kurtarma ekipleri en kısa zamanda size ulaşmak için çaba gösterecekler.

• Enerjinizi en tasarruflu şekilde kullanmak için hareketlerinizi kontrol altında tutun.

• El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız bina tesisat borularına, zemine vurarak varlığınızı duyurmaya çalışın.

• Kurtarma ekiplerinin seslerini duymaya ve onlara seslenmeye çalışın. Ancak enerjinizi kontrollü kullanın.

 

Kaynaklar:

- https://deprem.aku.edu.tr/deprem-sirasinda/

- https://www.afad.gov.tr/tr/25485/Deprem-Oncesi-Ani-ve-Sonrasi-Alabileceginiz-Onlemleri-Biliyor-Musunuz