Son günlerde, obezite ve israf arasındaki ilişki aklımı meşgul etti. Bir yandan besin tüketiminde çok fazla israfın olması bir yandan obezitenin artması beni bu konu hakkında ciddi anlamda düşündürdü. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre obezite “Sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi” olarak tanımlanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından Asya, Afrika ve Avrupa’nın 6 ayrı yöresinde yapılan ve 12 yıl süren MONICA çalışmasında 10 yılda obezite prevalansında %10-30 arasında bir artış saptandığı bildirilmiştir.(1)
“Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması-2010” ön çalışma raporuna göre Türkiye’de obezite sıklığı şöyle:
• Erkeklerde %20,5
• Kadınlarda ise %41,0
• Toplamda %30,3 olarak bulunmuştur.(2)
Yapılan çalışmaların sonuçlarına baktığımızda hem dünyada hem de ülkemizde obezite tehlikeli bir boyut almaya başlamıştır. Obezite prevalansındaki bu artış ile birlikte ileriki yaşamda obezitenin ciddi sağlık problemlerine yol açması söz konusudur. Fazla kilolu olma, Avrupa Bölgesinde her yıl 1 milyondan fazla ölümün ve hasta olarak geçirilen 12 milyon yaşam yılının sorumlusudur.
…
Obezitenin Yol Açtığı Bazı Sağlık Problemleri:
• İnsülin direnci - Hiperinsülinemi
• Tip 2 Diabetes Mellitus (Şeker hastalığı)
• Hipertansiyon (Yüksek tansiyon)
• Koroner arter hastalığı
• Hiperlipidemi - Hipertrigliseridemi (Kan yağlarının yükselmesi)
• Metabolik sendrom
• Safra kesesi hastalıkları
• Bazı kanser türleri (kadınlarda safra kesesi, endometriyum, yumurtalık ve meme kanserleri, erkeklerde ise kolon ve prostat kanserleri)
• Felç
• Uyku apnesi
• Karaciğer yağlanması
• Astım
• Solunum zorluğu
• Gebelik komplikasyonları vb birçok hastalığa yol açmıştır.(3)
…
Sağlığımız için bu kadar tehdit içeren obezitenin tedavisinde en temel esas “Alınan enerji ile harcanan enerjinin dengede tutulması” prensibidir.
İşte tam bu noktada israf kavramını düşünmek gerekir. Demek ki ihtiyacımızdan fazla enerji tüketmekteyiz ki, netice itibariyle obezite meydana gelmektedir.
İsraf kelimesi “İhtiyacından fazla istihlak etmek ve boşuna sarf etmek” olarak lügatte tanımlanmıştır.
A’raf suresinin 31. ayetinde de Rabbimiz “…Yiyin, için fakat israf etmeyin” buyurmaktadır.
Hayatımızın her yerinde israf yasaklandığı gibi, hayatı idame etmek için beslenme gibi temel bir ihtiyaçta da israf yasaklanmıştır.(4) Bu gerçeği küçüklüğümüzde babamın bize sıkça anlattığı temsil ile akıllara yakınlaştırmak isterim: “Bir lokma, peynir ve yumurta gibi mugaddî (besleyici) maddeden kırk para, diğer lokma en âlâ baklavadan on kuruş olsa; bu iki lokma, ağza girmeden, beden itibarıyla farkları yoktur, müsavidirler (eşittirler). Boğazdan geçtikten sonra, beden beslemesinde yine müsavidirler. Belki, bazan kırk paralık peynir daha iyi besler. Yalnız, ağızdaki kuvve-i zâikayı (tat alma duyusunu) okşamak noktasında yarım dakika bir fark var. Yarım dakika hatırı için kırk paradan on kuruşa çıkmak ne kadar mânâsız ve zararlı bir israf olduğu kıyas edilsin.”(5)
Misalden de anlaşılacağı üzere vücudumuz için besleyici olan besinleri tüketmeyerek, sadece yarım dakikalık tat alma zevki için faydası az ya da olmayan besinleri tercih etmek israftır ve sağlık açısından olumsuz neticeler doğurmaktadır.
Şimdi obezite tıbbı ile beslenme tedavisinde uyguladığımız, bireylerin ihtiyacı olan enerjiye göre beslenme planı yöntemi, Allah Kelâmı Kur’ân-ı Hâkim’in ders verdiği bir hakikattir. Bedensel, ruhsal ve fiziksel anlamda tam bir sağlık hali kazanmak istiyorsak her zaman olduğu gibi semâvî sadâ-yı Kur’ân’a kulak verip beslenme davranışlarımızda ve beslenme plânlarımızdaki fazlalıkları çıkartmalıyız. Bu davranış değişikliği bizlere hem dünya hem de ahiret saadeti sağlayacaktır...
Kaynakça:
1. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/dunyada-obezitenin-gorulme-sikligi.html
2. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/turkiyede-obezitenin-gorulme-sikligi.html
3. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/obezitenin-yol-actigi-saglik-problemleri.html
4. A’râf Suresi, 31. Ayet: “Ey Âdemoğulları! Her namaz kılacağınızda güzelce giyinin, yiyin için fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez.”
5. Lem’alar, Ondokuzuncu Lem’a