Batı'da Hayvan Katliamları

Önceki sayıda ele aldığımız üzere Osmanlı’da hayvan sevgisi ve hakları her daim zirvedeyken, sözde medenî Batı’da hayvan haklarının geçmişine baktığımızda, vahşiliklerle dolu pek çok manzarayla karşılaşıyoruz.

Antik Roma’nın “ölüm arenası” Colesseum’un, M.S. 80 yılında açılışı münasebetiyle düzenlenen ve 100 gün süren kutlamalarda 5 bin hayvan vahşice katledilmişti.

Hayvanların da vahşice katledildiği Antik Roma’nın ölüm arenası Colesseum

Ortaçağ Avrupasında, insanların hayvanlardan üstün olduğunu ispat amacıyla kanlı gösteriler sıkça yapılırdı. Zamanla toplumun büyük zevk aldığı sadist bir alışkanlık ve vandal bir âdet haline geldi.

Bu gelenek öylesine yaygınlaştı ki, Kuzey Afrika ve Yakındoğu’daki fil ve aslanların kökü kurutuldu.

 

MEDENÎ(!) BATI’NIN VAHŞÎ YÜZÜ

Fransız filozof Rene Descartes’e (1596-1650) bakılırsa, hayvanlar canlı bir varlık olamazdı; onlar acı çekmeyen, his taşımayan mekanik bir aksesuardı.

Descartes’e göre hayvanlar canlı bir varlık bile değildi

Hayvanlara bakış ve zihniyet böyle olunca, kedilerin şeytan olarak nitelendirilmesi, diri diri ateşe atılmaları, asılmaları ve yapıların temellerine konulmaları sıradan ve normal bir hadise olarak kabul edildi.

Hayvanların katledilmesinin gösteriye dönüştüğü Colesseum’un başka bir resmi

16. yüzyılda Paris’te yaz aylarında haftanın belirli günlerinde kedilerin çuvallara konarak yakılması festival niteliği kazandı. Köpekler deri ve etleri için öldürüldü. Almanya’da köpek kasapları dahi açıldı.

Hayvanların acılarına önem verdiği için alay edilen Leonardo da Vinci

Rönesans’ın öncülerinden Leonardo da Vinci (1452-1519), hayvanların acılarına önem verdiğini belirttiği düşüncelerinden dolayı alay konusu yapılmıştı.

 

VEBA SALGINI VE KATLEDİLEN KEDİLER

“Kara Ölüm” olarak nitelendirilen veba mikrobu, 14. yüzyılın ilk yarısında Avrupa’da görülmemiş bir hızla yayıldı. 1348’de Paris’e, bir sene sonra da Londra’ya ulaştı. 1353’te Rusya içlerine kadar yayıldı. Floransa’da 45 bin, Paris’te 125 bin kişi vebadan öldü.

1630 Kasım’ında Venedik’te 16 bin kişi vebadan öldü, nüfusun üçte biri yok oldu.Doktorlar vebayı engelleyeceği zannıyla maske takıyorlardı.

İnsanların bu kadar hızlı ve çaresizce ölmesi üzerine Avrupalılar evlerinden çıkmaya korkar oldular. Krallar ve soylular şehir merkezlerinden uzağa kaçmaya başladılar.

Avrupa’da büyük ölümlere ve kedi katliamlarına yol açan veba salgınını gösteren bir resim

Hastalığın bu denli çabuk yayılmasının bir nedeni de, cadılara ve daha çok onların kullandığı kedilere yoruldu. Ardından Papa VII. İnnocent (1336-1415) tarafından Avrupa’daki kedi nüfusunun bitirilmesi talimatı geldi.

Sonradan hastalığın farelerden bulaştığı anlaşılınca, insanlar ve hatta papazlar, yanlarında tasmalı kedilerle gezmek zorunda kaldılar.

 

BUFALO KATLİAMI VE BUFFALO BİLL

Kuzey Amerika’da bir sığır/manda türü olan bufaloların/bizonların, Amerika’nın Batılılarca sözde keşfine kadar sayıları milyonlarcaydı. Fakat 15. yüzyıldan itibaren korkunç bir katliama maruz kaldılar. 19. yüzyılın ortalarında da nesilleri tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.

Batılılar tarafından katledilerek nesli tükenme noktasına getirilen hayvanlardan biri de Bufalo idi.

Katliamın en büyük sorumlularından biri de, Buffalo Bill takma adıyla tanınan William Frederick Cody (1846-1917) idi.

Buffalo Bill, vahşi Batı tarihinin en kan dökücü hayvan avcılarından biriydi. Buffalo Bill lakabı, 1867-1868 yılları arasında, Kansas-Pasifik Demiryolu çalışanlarını doyurmak için 18 ayda avladığı 4.860 Bufalo nedeniyle verildi.

1883’de Nebraska’da başlayan Buffalo Bill’s Wild West (Bufalo Bill’in Vahşi Batısı) şovunun afişlerinden

Buffalo Bill’in Vahşi Batısı şovunun afişlerinden bir diğeri

Buffalo Bill’e özenen binlerce kovboy, deri ticareti yapmak için milyonlarca bufaloyu katletti. Uzmanlara göre bufalo katliamı öylesine kontrolden çıktı ki, 20. yüzyıl başlarında tüm kıtada binden daha az hayvan kaldı.

Buffalo Bill sadece bufaloları değil Kızılderilileri katletmekte ve derilerini yüzmekte de ustaydı.

Aynı yüzyılın başlarında bufalo neslini koruma çabaları başladı. Çoğu ulusal parklarda olmak üzere bufalolar koruma altına alındı.

 

TİMSAH AVCISI TOM COLE

1930’ların İngiltere’sinde şöhret olan bir başka ünlü Batılı hayvan—manda ve timsah—avcısı da Thomas Edward Cole (Tom Cole) idi. Tom Cole, Avustralya ve Papua Yeni Gine’deki avcılık maceralarını ve sözde deneyimlerini Hell West and Crooked (Cehennem Batı ve Sahtekâr) ve The Last Paradise (Son Cennet) başlıklı kitaplarda topladı.

Manda ve timsah avcısı Tom Cole

Tom Cole’un sözde maceralarını anlattığı ilk kitap

Timsah avcılıklarını anlattığı ikinci kitap

 

19. YÜZYILDA HAYVANSEVER OLDULAR!

Avrupa’da, 19. yüzyıla kadar kilisenin de etkisiyle hayvan koruma dernekleri açılamadı. Veteriner okullarının açılması bile, 18. yüzyılda sığır vebasının Avrupa’yı kasıp kavurması ve ekonominin çökme derecesine gelmesiyle gündeme gelebildi.

Prof. Dr. Şevket Arıkan’ın konuyla ilgili yaptığı araştırmalara göre, Avrupa’da hayvan haklarıyla alakalı ilk yasal düzenleme, 1950 yılında Danimarka’da oldu.

Günümüz İspanya’sında boğalar arenalarda matadorlar tarafından gösteri uğruna hâlâ katlediliyor.

Illustrated London News gazetesinin 11 Haziran 1910 tarihli sayısında İstanbul’da düzenlenen ilk boğa güreşi müsabakası haber yapılmış. Habere göre İstanbul’da bir şekilde (muhtemelen gayrimüslimlere ait bir konseye) düzenli boğa güreşi tertipleme imtiyazı verilmiş. Fakat hayvan sever Osmanlı insanları tarafından rağbet görmediği gibi protesto edilmiş. Bu hal haberde kullanılan resimden de açıkça anlaşılıyor.

 

Kaynakça:

1. İsmet Sungurbey, Hayvan Hakları, İstanbul, 1993, İstanbul Üniversitesi Yayınları.

2. S. Atakan Altınörs, “Düşünce ile Dil Arasındaki İlişkiye Descartes’ın Yaklaşımı”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 28/2010.

3. https://www.amerikaninsesi.com/a/a-17-a-2001-08-05-1-1-87860402/796277.html Erişim: 05.10.2017

4. https://www.biyografi.net.tr/buffalo-bill-kimdir/ Erişim: 05.10.2017

5. Sydney Morning Herald, 22 Ocak 1938; http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/17434237 Erişim: 06.10.2017 

6. Tamer Dodurka, “Geçmişten Günümüze Avrupa Ülkeleri ve Türkiye’de Hayvan Hakları”, http://www.fatihbelediyesiyedikulehayvanbarinagi.com. Erişim: 04.08.2017.