TR EN

Dil Seçin

Ara

Kutup Ayıları 2

Kutup Ayıları 2

Önceki yazımızda, kutup ayılarının boyutlarından, usta yüzücü olduklarından, mükemmel yalıtımlı yuva yapmalarından, anne ayıların fedakârlıklarından ve minik ayıların yetişme sürecinden bahsetmiştik. Bu yazımızda ise kutup ayılarına verilmiş başka özelliklerden bahsedeceğiz. Soğuk kış günlerinde bizler sıcacık evlerimizde otururken, dünyanın en soğuk yerlerinde yaşayan kutup ayılarını hayretle inceleyelim…

 

Nasıl Beslenirler?

Besin kaynaklarının başında balıklar ve foklar gelir. Yiyeceklerinin %95 gibi çok büyük bir oranını foklar oluşturur. Aç kaldığı zamanlarda, yüzen buz parçaları üzerine binip kilometrelerce uzaklara giderek besin arar. Kutup ayıları, fok balıklarının buz tabakasındaki soluk alma deliklerinde pusuya yatarlar. En yaygın olarak kullandıkları avlanma yöntemi budur. 

Yetişkin ayılar genellikle fokların yağ ve deri kısımlarını yerken, genç ayılar protein açısından zengin kırmızı etlerini yerler. Kutup ayılarının foklar dışında da geniş bir besin yelpazesi vardır. Yengeç dahil birkaç deniz kabuklusu türünü yiyebilirler. Ayrıca kutuplara özgü kemirgen türlerini yediği de olur. Foklarla yakın akraba olan morsları, özellikle yavrularını; bununla birlikte bahar aylarında ren geyiği, Kanada geyiği, Misk öküzü ve benzeri toynaklılarla da beslenir. Beluga balinası da kıyıya vurduğunda kutup ayılarının hedefi olabilir. Bazen kuşları ve yumurtalarını yediği de olur.

Kutup ayıları bahar gibi sıcak aylarda genellikle karasal hayvanları avlar. Havalar soğuduğunda ise daha çok okyanus besinlerine ağırlık verir. Dişi kutup ayıları kış uykularına yatmadan önce, balinalar, foklar, morslar ve buna benzer yağ açısından zengin besinlere yönelirler.

 

Duyuları Çok Hassastır

Diğer duyuları neredeyse insanınkine yakınken, koku alma duyuları insanınkinin 2100 katı daha hassastır. Kutup ayılarının av takibi esnasında güvendikleri en hassas duyuları koku almadır. Bir av köpeğinden 7 kat daha iyi koku alabilir.

Araştırmalara göre kutup ayıları 32 km uzaklıktan avlarının kokusunu alabilmektedir. Fokların nefes alma deliklerinden çıktıklarında verdikleri nefesin kokusunu kilometrelerce öteden algılayabilirler.

 

Vücut Donanımları

Şu ana kadar tanımlanabilen ayı türleri içinde en kalın posta sahip olanıdır. Kürkle kaplı olmayan dış organları burnu ve ayak tabanlarıdır. Kutup ayısının boynu, diğer ayı türlerinden daha uzundur. Ayrıca ısı yalıtımı amacıyla kulakları da daha küçük yaratılmıştır ve kafatası daha uzun bir yapıya sahiptir.  

Kutup ayısının burnu ve derisi siyahtır. Sanılanın aksine postu beyaz renkte değildir; yarı saydamdır. Bu post, hem iyi bir kamuflaj sağlar hem de onu soğuğa karşı korur.

Kutup ayılarının sarıya çalan beyaz renkli kürkleri tıpkı ördeklerde olduğu gibi, suyu üzerinden kaydıracak yapıda yaratılmıştır. Ayrıca tırnaklarının arası yarı uzunluğuna kadar yüzme zarı ile kaplıdır.

Post, ayının kızılötesinde görünmesini engeller, kızılötesinde kutup ayısının sadece burnu ve nefesi görünür. Postunun alt tabakası birkaç santimetre boyunda, kısmen daha seyrek, içi boş tüylerle kaplıdır. Bu koruyucu tüyler gergin, parlak ve diktir; alt tabakanın ıslakken düğümlenip karışmasını engellerler. Böylece su daha donamadan kolayca silkinebilir. Ayrıca kutup ayısı bu tabakadaki nemden kurtulmak için karda yuvarlanır.

 

10°C Mi? Amma Sıcak!

Diğer kutup hayvanlarının aksine kutup ayısı, yazın daha koyu renkli bir posta sahip olmak için tüy dökmez. Çünkü post, mor ötesi ışığı emer. Tüylerin fiber-optik özellikleri yoktur ve ışığı ya da ısıyı transfer etmezler. Buna rağmen postun altındaki alt tabaka, kutup ayısını öyle iyi izole eder ki, 10°C’nin üzerinde aşırı ısınma problemi ile karşı karşıya kalır!

Meteoroloji haberlerinden hava sıcaklığının 10°C olduğunu öğrenseniz ne yaparsınız? Elbette montunuzu giyerek dışarı çıkarsınız. 10°C bir insanın üşüdüğü bir sıcaklıktır ama kutup ayısı için dayanılmaz bir sıcaklık demektir.

Biliyorsunuz, insan vücudu için normal sıcaklık 37°C civarında olmalıdır. 20-25°C civarındaki bir oda, bizim için iyi bir ortamdır. Kutup ayıları ise bu sıcaklıktaki bir yerde dursalar, sıcaktan ölebilirler! 

 

Soyu Tükeniyor!

Şu an kutup ayılarının sayısı 20.000 civarında. Küresel ısınma nedeni ile doğal ortamlarının yok olması onların yaşamını tehdit etmektedir; maalesef bu yüzyıl içinde soyunun tükenmesi ihtimalinden bahsediliyor. Bunun işaretleri daha şimdiden menzilinin güney uçlarında gözlemlenmiştir. 

Kutup ayısı 2006 yılı kırmızı listesinin tekrar değerlendirmesinde “Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük olan türler” başlığı ile tehdit altındaki türler kategorisine alındı. Küresel ısı değişikliği nedeniyle önümüzdeki 50-100 yıl arasında deniz buzullarında dramatik bir azalma bekleniyor. Bunun sonucunda ortam kaybı ve ortam kalitesinin azalması sonucunda kutup ayısı nüfusunda %30 oranında bir azalma olmasından şüphelenilmekte. Diğer tehditler arasında, kirlenme, gemicilik sebebiyle rahatsızlık, eğlence amaçlı izleme, gaz ve petrol araştırmaları ve yasal ya da yasadışı avlanma bulunmaktadır.

Kutup ayıları muhteşem yüzücülerdir. Arktik Denizi’nin dondurucu sularında, 100 km gibi muazzam bir mesafeyi yüzerek aşabilirler. Bazı durumlarda zamanlarının büyük bir kısmını yüzen buz kütlelerinin üzerinde geçirirler. 12 cm kalınlığında bir yağ tabakasına sahiptirler. Bu tabaka hafif olduğundan onların su yüzeyinde daha az efor harcayarak kalabilmelerini sağlar. Ayrıca soğuğa karşı bir izolasyon görevi de görür. 

Son zamanlarda kutup ayıları artan fok avcılığı nedeniyle besin bulamıyor ve yağ tabakaları inceliyor. Ayrıca küresel ısınma nedeniyle de buz tabakaları kırıldığından dolayı kutup ayıları besin bulmak için çok uzun mesafeler yüzerek yorgun düşüyor ve takati kalmayınca boğularak ölebiliyorlar. Yani insanoğlunun tabiatta sebep olduğu tahribattan onlar da nasibini almış görünüyor… 

 

Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/Kutup_ayısı