Her Şey Güzeldir; Çirkinlik Bile!

Etrafında gördüğü her şey için, insan, ikili bir ayrım yapar durur. Güzel-çirkin diye ayırır önce. Sonra, ‘güzel’in veya ‘çirkin’in içinde de bir ayrım yapar. Meselâ, güzel diye ayırdıkları içerisinde sadece ‘güzel’ dedikleri de vardır, ‘daha güzel’ buldukları, ‘çok güzel’ dedikleri ve ‘en güzeli’ olarak seçtikleri. ‘Çirkin’ dedikleri için de benzer bir derecelendirme yapar insan.

Baksanız, insanın böyle yapmaya hakkı da vardır. Çünkü, Allah’ın yarattığı kâinatta onun gerçekten güzel bulduğu şeyler olduğu gibi, ona hiç de güzel gelmeyen şeyler de vardır.

Meselâ, bir karanfilin, gülün, sümbülün veya yaseminin kokusu için, güzellik üzerinden bir derecelendirme yaparız. Kimimiz için sümbülün, kimimiz için yaseminin kokusu en güzelidir. Ama öte yandan, bazı çiçeklerin kötü, hatta çok kötü koktuğu da ortadadır.

Aynı şekilde, demini almış bir çayın, fırından yeni çıkmış bir ekmeğin, bir taze pastanın, ocaktan şimdi indirilmiş bir yemeğin kokusu güzeldir. Ama bayat bir pastanın veya bozulmuş bir yemeğin kokusunun güzel olduğunu kimse söyleyemez. Her ikisinin tadı da kötüdür üstelik...

Veya, bir kedi yavrusu, bir kuzu, bir koyun, bir güvercin, bir uğurböceği çok da sevimli gözükür gözlerimize; ama bir yılan, fare, akrep veya çiyan için aynısını söylemek imkânsızdır.

İçinde yaşadığımız ve beş duyumuzla tanıdığımız kâinatta yaptığımız bütün güzel-çirkin, iyi-kötü, sıcak-soğuk, sevimli-sevimsiz ayrımları böylece oluşur işte. Durum böyle olunca da, “Her şey güzeldir” gibi sözler, bize gerçeklikten uzak ve hayattan kopuk romantik cümleler gibi gelir.

Ama sıkı durun: Doğrudur bu söz. Bozuk bir yemeğin kokusu ve tadı çirkin de olsa, yılan veya çiyan göze hiç de güzel gözükmese, bazı çiçeklerin kötü koktuğu apaçık bir gerçek de olsa, her şey güzeldir!

Her şey güzeldir; ama bazıları doğrudan, bazıları sonuçları itibarıyla güzeldir.

Meselâ bozulmuş bir yemeğin kokusu güzel değildir, ama kokusunun güzel olmaması güzeldir. Bozulmuş bir yemeğin tadı da güzel değildir, ama tadının güzel olmaması güzeldir. Yılan, akrep veya çiyan çirkin ve sevimsiz gözükür bize, ama onların çirkin ve sevimsiz gözükmesi güzeldir.

Çünkü bozulmuş bir yemekteki kötü koku ve kötü tat, bozulmuşluğun getirdiği tehlikelere karşı bizim için bir uyarı işaretidir. Bozulduğu için görüntüsü kötüleşen bir yemek, bu haliyle, bize “Ben rızık olmak için artık size uygun değilim. Bu halimle sizi beslemez, bilakis zarar veririm” uyarısı göndermektedir. Bozuk yemeğin gözümüze verdiği bu mesaja direnir ve kaşığımızı veya çatalımızı kaba değdirirsek, bu kez ağzımıza girmeden önce, burnumuza gelen kötü kokusuyla uyarır yemek bizi. Bu uyarıyı da dikkate almayacak olsak, aynı yemek bu kez damağımıza bıraktığı kötü tatla bizi uyarır. (Yine de dirensek, önce mide, sonra barsaklar bu yemeği sindirip kılcal damarlardan kana karıştırmaya itiraz edecektir!)

Sözün kısası, bozulmuş bir yemeğin görüntüsü, tadı ve kokusu güzel değildir; ama bozulmuş bir yemeğin görüntüsünün, kokusunun ve tadının kötü olması güzeldir! Böylece âlemlerin Rabbi bize bir haber vermekte; hayatımız için yarar değil zarar getirecek bir yemekten bizi uzak tutmak istemektedir.

Yılanın veya çiyanın bize kötü, soğuk, çirkin ve sevimsiz gözükmesi de, yine bu sebepten güzeldir. Her şeyi hikmetle yaratan âlemler Rabbi, bu mahlûkları elbette bir hikmetle yaratmıştır; ama onlar, insanla iç içe yaşamak, insan tarafından sevilip okşanmak üzere yaratılmış mahlûklar değildir. Bir kedi yavrusu, bir kuzu veya bir koyun insana çok sevimli gelirken, insanın diğer sözkonusu mahlûkları görünce bir soğukluk ve uzaklık hissetmesi, bizi onlardan gelebilecek bir tehlikeye karşı korumak içindir. Onlar bize güzel gözükür durumda değildir; ama onların soğuk, sevimsiz ve çirkin gözükmesi sonuç itibarıyla güzel, hem de çok güzeldir!

Bu açıdan bakınca, görürüz ki, bu güzelim kâinatta çirkin şey yoktur. Her şey ya doğrudan, ya sonucu itibarıyla güzeldir.

Velhasıl, güzel Rabbimizin yarattığı şu kâinat o kadar güzel ki, çirkinlerde ve çirkinlikte bile bir güzellik var!