4 Yazı Prof. Dr. Volkan Tuzcu

Yazar Profili »

İnme Tedavisine Sincaplar Yol Gösteriyor

Aralık 2017, 492 614 Görüntülenme Eklenme Tarih: 25 Ocak 2018 15:34 Prof. Dr. Volkan Tuzcu
Bilim adamları hayvanlar âleminde yaptıkları araştırmalar ile insanlar için çok faydalı olabilecek tedavi yöntemleri geliştirmeye devam ediyorlar. Kış uykusuna yatan yani hibernasyon yapanlar sincaplar beyin hasarını önleme noktasında bizlere yol gösterecek gibi görünüyor.

Bilim adamları hayvanlar âleminde yaptıkları araştırmalar ile insanlar için çok faydalı olabilecek tedavi yöntemleri geliştirmeye devam ediyorlar. Kış uykusuna yatan yani hibernasyon yapanlar sincaplar beyin hasarını önleme noktasında bizlere yol gösterecek gibi görünüyor.

 

İnme olarak adlandırılan ve yaşlılardaki en önemli ölüm sebepleri arasında olan durum, genellikle beynin kanlanmasındaki ani azalmadan meydana gelir. İskemik stroke ya da halk arasındaki adıyla inme durumunda yeterli kan dolaşımı alamayan ve dolayısıyla oksijen ve glikoz gibi hayat için kritik maddelerden mahsun kalan beyin hücreleri ölür ve dolayısıyla felç durumu ortaya çıkar. Kan dolaşımındaki bu azalma beyindeki kan damarlarının pıhtı ile tıkanması ile gerçekleşir. 

ABD’de her yıl yaklaşık 800.000 kişinin inme geçirdiği ve bunların %87’sinin iskemik kökenli, yani kanlanma azalmasına bağlı olduğu bilinmekte. Böyle bir durumda şu anda uygulanan tedavi, beyne giden tıkalı damarın acilen açılması şeklinde. Buradaki en küçük bir gecikme, ciddi inmelere yani beyin hasarlarına yol açabilmektedir.

…

Sincaplarda hibernasyon sırasında beyne giden dolaşımda çok ciddi azalmanın olması bilim adamlarının dikkatini çekmiş. Kan dolaşımında kış boyunca bu derece düşüş olmasına rağmen, son derece hassas olan beyin hücrelerinin hasar görmemesinin sebebi araştırılmış. 

The FASEB Journal’da yeni yayınlanan bilimsel makalede bu bulgular özetlenmiş. Dr. John Hallenbeck ve ekibi SUMOylation adı verilen, beyin hücrelerinin hayatta kalmasını sağlayan bir hücre fonksiyonunu ortaya çıkarmışlar. Özellikle sincapların belirli türlerinde görülen bu fonksiyon, bazı farelerde de bulunmuş. Araştırmacılar, hayvanlardaki bu koruyucu fonksiyonun benzerinin insanlarda sağlanması durumunda, iskemik inme olaylarına karşı mücadelede önemli bir kazanım elde edeceklerini düşünüyorlar.

…

SUMOylation sırasında hücre koruyucu mekanizmalar devreye girer. Small Ubiquitin-like Modifier (SUMO) molekülü proteinlere bağlandığında, onların fonksiyonlarını değiştirirler. Bu etkileşim, besinden yoksun kalan hücrelerin korunması yönündedir. Elbette bunun aksine çalışan enzimler de mevcuttur. SUMOylationu uyaran maddeler vererek hücrelerin ölmesinin iskemik inme durumlarında büyük oranda engellenebileceği hücre deneylerinde de gösterilmiş. Şimdi sıra hayvan deneyleriyle aynı fonksiyonun araştırılmasında. Özellikle SUMOylationu uyaran ebselen adlı bir maddenin, oksijensiz ve glikozsuz kalan fare hücrelerini koruduğu anlaşılmış. 

Araştırmacılar, ebselen maddesi ile hayvanlardaki inme olaylarını engelleyebilirse insanlarda da benzer çalışmalar yapılmasını planlanmakta. 

Onlarca yıldır inmeyi önleyebilmek için çalışmalar yapan bilim adamları, çareyi sincaplarda bulacak gibiler. Normalde beyin hasarına yol açacak derecede az kan dolaşımına rağmen inme geçirmeden kış boyunca uyuyan sincaplar, küçücük boyları ile bize büyük bir yaratılış harikası örneği oluyorlar.

 

Kaynaklar:

1. https://www.sciencedaily.com/releases/2017/11/171117190712.htm

Aralık 2017, 492 Sayısı Tüm Yazıları

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Tümünü Göster >
İnme Tedavisine Sincaplar Yol Gösteriyor

Devamı »

Apandis de Evrimi Yalanlıyor

Evrimcilerin kullandığı argümanlardan birisi de, kör barsak olarak da nitelendirilen apandisin evrim sürecinde gerilemiş ve lüzumsuz bir organ parçası olduğu fikridir. İlk insanların sadece yaprak yediğini sanan Darwin, apandisin o dönemlerde daha büyük ve faydalı bir organ olduğunu ve insan evrimleşince bunun küçüldüğünü ve faydasız bir çıkıntı olarak kaldığını iddia etmişti.

Devamı »

Yarış Artık Beyinde

Bilim adamları beynin düşünme ve hislerle ilgili fonksiyonlarını nasıl gerçekleştirdiğini anlama konusunda biraz daha mesafe aldılar. Beyaz Saray’da beyin ile ilgili araştırmalara önümüzdeki 10 yıl için 4.5 milyar dolara kadar kaynak ayırmayı düşünüyor...

Devamı »

DNA’ların Dünyası

Mikroskopik dünyaya seyahat etme imkanımız olsaydı, hücre seviyesinde olan harikulade olaylara şahitlik edebilirdik. Trilyonlarca hücrede gerçekleşen triyonlarca fonksiyonu bizzat müşahade edebilseydik ne kadar muazzam birşey olurdu.

Devamı »