Alzheimer'dan Korunan Beyin Bölgesi

Alzheimer hastalığına yaş ilerledikçe daha sık rastlanmaktadır. 65 yaş üstü 100 kişiden 8’inde Alzheimer hastalığı görülmektedir. Yaş 90’a gelince oran %50’ye kadar yükselmektedir.

Ülkemizde şu sıralar 300 bin civarında Alzheimer hastalıklı yaşlı olduğu tahmin edilmektedir. Ancak Türkiye’de genç nüfus giderek yaşlanmaktadır ve bu problemin daha da artacağı beklenmektedir.

Nöron adı verilen ve sayıları 100 milyarın üzerinde olan beyin hücreleri bir araya getirilmesiyle beyin dokuları yapılır. Bu hücreler içten ve dıştan farklı sebeplerden olumsuz etkilenebilir.

Demans hastalıklarının en önemli sebebi beyin hücrelerinin ve dokularının hasarlanmasıdır. Hasarlanma ise hücreler arası haberleşmeyi imkânsız kılar ve normal beyin işlevlerinin yeterince sağlıklı yapılamamasına sebep olur.

Düşünce, hafıza ve davranış fonksiyonlarında azalmaya yol açan bu hastalıkta belirtiler yaşla birlikte yavaş yavaş ortaya çıkar. Hastalığın ileri evrelere gelmesi yıllar sürebilir. İlerleyici bir hastalık olması dolayısıyla Alzheimer’da erken belirtiler genellikle son yaşanan olayların unutulması şeklinde görülürken birkaç yıl içerisinde bireyler günlük aktivitelerini tek başlarına gerçekleştirmekte zorlanacak hale gelebilirler. Sosyal beceriler, davranışlar ve mantıklı düşünme melekesi de zamanla olumsuz etkilenir. İleri evre Alzheimer hastaları çoğunlukla bir kişiyle karşılıklı olarak sohbet edebilme yeteneğini kaybeder, kendilerine yöneltilen sorulara ve çevrelerinde gelişen olaylara cevap vermekte güçlük çekmeye başlarlar.

…

Beyin dokusu her bir tarafı farklı fonksiyonlara sahip farklı alanlardan yaratılmıştır. Rabbimizin rahmetinin bir sonucu olarak bu farklı alanlar bize düşünme, konuşma, beceri, planlama, öğrenme ve sosyal alanlara uygun davranma imkânlarını verir.

Bu özel alanlara ait hücre ve dokuların hasar görmesi, özgün fonksiyonların da zaman içinde bozulmasına sebep olur. Demans hastalıklarının her biri, farklı beyin alanlarının etkilenmesiyle görülür.

Örneğin Alzheimer hastalığı, hipokampus adı verilen ve bellek sepeti olarak da bilinen alanı en sıklıkla etkileyen, o bölgedeki beyin hücreleri (nöron) içinde kötü birikim alanları (nörofibriler yumaklar) ve hücreler arası kötü protein birikimleri (amiloid plaklar) ile karakterize bir durum oluşturur.

Hücre içi ve hücreler arası bu kötü birikimler hücrelerin ve hücreler arası iletişimin bozulmasına ve dokuların küçülmesine (atrofi) yol açar ve böylelikle hastalık belirtileri ortaya çıkar.

Hipokampus bölgesinin atrofisi Alzheimer hastalığının ilk ve en önemli belirtisi olan unutkanlık sürecini başlatır.

İşte Alzheimer’a yakalandıktan sonra yıllarca yaşayabilen hastalarda düşünce, hafıza ve davranışta bozukluklar olsa da bedensel fonksiyonlar özellikle hareket ve denge melekeleri pek bozulmaz. Bu yüzden yatağa bağımlı hale gelip başkasına muhtaç olmaları ancak rahatsızlığın son evrelerinde ortaya çıkabilir.

Bu ilginç durumun sebebi beynin hastalıktan korunan bölümlerinin olmasıdır. Hareket ve dengede görevli olan beyin bölgesi beyinciğe (serebellum), ilahi hikmetin bir gereği olarak hastalığa karşı kendisini savunma mekanizması verilmiştir. Yani beyincik, moleküler seviyede öyle benzersiz bir değişim gösterecek tarzda yaratılmıştır ki, böylelikle hastalıktan korunması sağlanmakta ve hafıza zayıflasa da denge ve hareket sistemi sağlam kalmaktadır.

Beyinciğin bu koruma mekanizmasını anlamak için yola çıkan bilim insanları da Alzheimer’a tedavi yöntemi geliştirmek için araştırmalar yapmaktadırlar.

Beyindeki sinir hücreleri azalmasına ve beynin küçülmesine rağmen yine beynin bir bölümü olan beyinciğin Alzheimer’dan korunması ve buradaki hücrelerin zarar görmeyişi, hasta yakınlarına da Allah’ın çok değerli bir lütfudur.