Soru:
Öncelikle kızım 13 yaşında ergenliğe girdi ancak yaşıtları gibi davranmıyor yetişkin gibi de davranmıyor, sürekli ders konuşuyor, sınıfındaki kızlar popülerlik isterken kızım deneme sınavlarında Türkiye’de hep ilk 5’e giriyor. Öğretmeni tenefüste bile oturup test çözmesini anormal bulmuş, bir tane arkadaşı var o kadar; ama ergenliğe giren kızlar daha çok süslenmeye püslenmeye ilgi duyuyor. Kızım ancak deney yapıyor hiç anlamıyorum. Kızımı Amerika’ya İngiltere’ye defalarca getirdim psikolojik tedavi aldık ama yok hep üsteliyor musunuz diyorlar. IQ’suna baktırdım 191 çıktı çok mu fazla? Ne yapabilirim kızım en düşük 95 alıyor. Bu durum normal mi?
Cevap:
Her çocuk farklıdır. Hatta ikiz kardeşler bile birbirine benzemeyen mizaç özellikleri gösterebilir. Biri daha rahat ve sosyalken, diğeri daha içe dönük, kendiyle vakit geçirmeyi seven, yalnız kalmayı tercih eden bir mizaca sahip olabilir. Aynı evde, aynı anne babayla büyüyen kardeşler bile tamamen birbirine benzemezken, doğan her çocuk da kendi hamuruna konan kişilik özellikleriyle dünyaya gelir.
Doğuştan getirdiğimiz mizaç özellikleri, aileden ve çevreden öğrendiklerimizle sentezlenir, değişikliğe uğrar ya da pekişir. Kişilik dediğimiz kavram da bu şekilde oluşur. Çekingen bir mizaca sahip olan bir çocuk, okul öncesi eğitim alarak, sorumluluk verilerek sosyalleşebilir. Hayatın içinde kendini zorlayabilecek yönleri, sağlıklı yönlendirmelerle değiştirilebilir.
Kızınız 13 yaşında ve ergenlik sürecini yaşıyor. Bu yaşlarda ilgiler farklılaşır. Daha önce ilgi duymadığı konulara düşkünlük gösterebilir. Birçok gencin ilgisi fiziksel görüntüsüne yönelir. Saatlerce saçlarıyla ilgilenir. Görüntüsü bir numaralı konusu olmuştur. Eleştiriye karşı hassastır. Duygusal dünyası değişmeye başlamıştır. Eskiden kendi hemcinsleriyle birlikte olmayı tercih ederken artık karşı cinsin ne düşündüğünü de önemsemeye başlar.
Bu dönemde bazı çocukların ilgileri diğerlerine oranla farklılaşır. Özel yetenekleri olan ya da zihinsel kapasitesi yüksek çocuklar farklı ilgi alanları oluşturabilirler. Resime, sanata, matematiğe veya spora karşı aşırı ilgi duyabilirler. O konuya dair her bilgiyi kaçırmadan öğrenmek isterler.
İlgilendiği alanda başarılı olmak ciddi anlamda haz verir, kendini yeterli hissettirir. Özgüvenini kuvvetlendirir. Değişen duygularına ve sürekli büyüyen bedenine dikkat kesilmek yerine, enerjisini sağlıklı bir alana aktarmak, ergenlik sürecinin daha kolay geçirilmesini sağlayabilir.
Burada kritik nokta normallik sınırıdır. Kızınızın zeka düzeyi (hangi testle ölçüldüğünü bilmiyorum ama) çok yüksek. Büyük ihtimalle üstün yetenekli bir çocuk. Fizik ve fen alanında özel becerileri olduğu anlaşılıyor. Deney yapması, derslerle ilgilenmesinde bir problem yok. Problem olabilecek kısım arkadaş ilişkilerinin zayıf olması. İlgileri farklı olduğu için diğer kızlarla yakınlık ve ilişki kuramıyor olabilir. Onların yanında kendini dışlanmış hissediyor olması da muhtemel.
Kendine yakın arkadaş bulmasında, sevebileceği sosyal ortamlara girmesinde yardımcı olabilirsiniz. Yalnız kalması, yaşıtları tarafından dışlanması onun için sıkıntılı olur. Sevdiği bir spor veya sanat dalıyla ilgilenmesi, sadece derslere odaklı olmaktan kurtarır. Farklı bakış açıları kazanmasına, arkadaş edinmesine ve sosyalleşmesine yardımcı olur. Kendini ifade edebilecek yeni ortamlar kazanır.
Kız çocuğu olduğu için anneye yakınlık özellikle de bu yaşlarda çok önemli. Eleştiriyle yaklaşmayın. Hemen nasihata geçmeyin. Anne kız muhabbet ortamları, ortak ilgiler oluşturun. Size güvenmesini ve duygularını paylaşmasını sağlayabilirseniz, iç dünyasını daha fazla açacaktır. Davranışlarına sürekli eleştiri getirmek, kızınızı sizden uzaklaştırır. İçe kapanabilir. Sevginizi hissettirin. Onunla gurur duyduğunuzu, çabasını çok takdir ettiğinizi söyleyin.
Her istediği alınan değil; koşulsuz kabul edilen ve sevilen bir çocuk, kalbinin kapısını sonuna kadar açar.