Kardeş Kıskançlığına Karşı Ne Yapılmalı?
Soru:
OĞLUM KARDEŞİNİ KISKANIYOR...
“Altı yaşında bir oğlum var. Kardeşi olana kadar gayet olumlu ve sakin bir çocukken, son zamanlarda hırçın ve huysuz oldu. Her şeye ağlıyor, öfkeleniyor, olmayacak zamanlarda olmayacak şeyler istiyor. Yapılmayınca da ağlama krizleri yaşıyor. Kız kardeşi iki yaşına girdi. O konuşmaya ve yürümeye başlayınca, oğlumun sıkıntıları daha da arttı. Eve gelen misafirlere bile öfkeli davranıyor. Onlar kız kardeşini severken olmadık yaramazlıklar yapıp dikkatleri üzerine çekmeye çalışıyor. Biz görmediğimiz zamanlarda kardeşinin canını yakıyor. Onu ağlatıyor. Ona büyük olduğunu söylediğimiz de, onu sevmediğimizi söyleyip ağlamaya başlıyor. Uykuları ve iştahı da eski düzenini kaybetti. Ne yapacağımı bilemiyorum. Bana yardımcı olursanız çok sevinirim. Şimdiden teşekkür ederim...”
Cevap:
Sevgili kardeşim, anne baba olmak, çok güzel bir duygu olduğu kadar, aynı zamanda öğretici ve büyütücü bir deneyimdir. İnsan anne baba olduktan sonra, değişmek için daha fazla ihtiyaç hisseder. Çünkü eski davranış kalıpları ve bilgileri artık yetmez olur. Bazen çocuğunun sıkıntısını çözmen için, kendin büyümen, değişmen ve farklılaşman gerekir. Çocuğuna uyguladığın davranışların, aslında doğru olmadığını ya da değiştirmen gerektiğini fark edersin. Çok doğru gibi gelen bazı tutumlar, sonuçları yaşanmaya başladıkça ve iyi sonuç vermedikçe değişmesi gerekebilir.
...
Çocuklar genellikle duygularını sözle ifade edemedikleri için, davranışları ve tepkileriyle söylemeye çalışırlar. Sesleri duyulmadığında, kendilerini ifade edemediklerinde de hırçınlaşır ve öfkelenirler.
Oğlunuz da böyle bir süreç yaşıyor. Kendini kötü hissediyor, çünkü artık kardeşi kadar sevilmediğini hissediyor. Anne babasının, kardeşinin doğumundan sonra ona eskisi kadar ilgi göstermediğini ve onunla eskisi kadar oynamadıklarını düşünüyor.
Hayatında meydana gelen değişiklikler, onun bu şekilde hissetmesine yol açıyor. Sonuçta ona ayrılan vakit ister istemez azalmış oluyor. Özellikle kardeş henüz bebekken, büyük çocuğa ayrılan zaman dilimi de kısıtlanıyor. Eskiden evin gözdesi olan abi için, bu sürece alışmak anne babanın birlikte gayretiyle mümkün olacaktır.
Sağlıklı bir şekilde ve dozunda yaşanan kardeş kıskançlığı, çocuk için sevgiyi paylaşmayı öğretmesi açısından önemlidir. Bencillikten ve hep alıcı olmaktan çıkıp, anne babasının sevgisini paylaşmayı öğrenecektir. Bu zaman, dilimi anne babanın doğru ve dengeli davranışlarıyla çok öğretici bir deneyime dönüşecektir.
...
İkinci kardeşin kız olması ve kız çocuklarının sevgisini daha çok gösterebilen bir yapıda olması sebebiyle, oğlunuz biraz kenarda kalıyor, kendini ve duygularını gösterememenin sıkıntısını yaşıyor olabilir.
Özellikle de, babasıyla arasında mesafe varsa, baba kıza daha çok ilgi gösteriyorsa, bu durum oğlunuzun hırçınlığını biraz daha artıracaktır.
Erkek çocuklar fıtrat itibariyle duygularını ve sevgilerini fazla dile getiremezler. Genellikle karşıdan beklerler. Bu sebeple onu sevdiğimizi söylemek ve göstermek için daha cömert davranmamız gerekecek. En çok da bu süreçte...
...
Onunla başbaşa sohbetler yapmak çok işe yarayacaktır. Konuşurken, duygularını dışarı vurmasını sağlayacak şekilde yaklaşılırsa daha faydalı olur.
Onu çok sevdiğimizi, ilk göz ağrımız olduğunu, bize verildiği için Rabbimize ne kadar minnettar olduğumuzu söyleyerek işe başlayabiliriz.
O doğduğunda ne kadar mutlu olduğumuzu ve neler hissettiğimizi de ekleyebiliriz.
Onu anladığımızı, hatta kardeşini kıskanmasının gayet normal olduğunu kendimize dair örnekler vererek de anlatabiliriz. Çünkü ifade edilen, söylenen duygular olumsuz etkisini kaybeder. Anlaşıldığını hisseden çocuk, daha az hırçınlaşır. Biz de küçükken kardeşimizi kıskandığımızı, aynı şekilde duygular yaşadığımızı söylersek, hissettiği duyguların normal olduğunu fark eder ve suçluluk hissetmekten kurtulur.
Aksine duyguyu inkar etmek, problemin daha derinlere inmesine yol açar. “İnsan hiç kardeşini kıskanır mı, ne ayıp...” diye tepki vermek, çocuğun daha fazla içine kapanmasına ve saldırganlaşmasına yol açar.
Bu süreçte yapılabilecek en doğru yaklaşım, oğlunuzla özel vakit geçirmeniz olacaktır.
Kardeşi uyuduğu vakitlerde ya da babanın kardeşle ilgilendiği zamanlarda, onun sevdiği bir oyunu oynamak ya da birlikte kitap okumak, resim yapmak, sohbet etmek ona iyi gelecektir.
Aynı zamanda baba oğul yakınlaşması da, oğlunuzun kimlik gelişimi açısından çok önemlidir. Babasıyla erkeklerin dünyasını keşfeden, onunla baş başa vakit geçiren, sevgisini hisseden bir erkek çocuk, kendini özgüvenli ve emniyetli hisseder. Gel oğlum seninle erkek erkeğe, baba oğul biraz vakit geçirelim, evdeki bazı eşyaları tamir edelim ya da alışverişi birlikte yapalım şeklinde bir yaklaşım, babaya da oğula da iyi gelecektir.
Bu süreç, anne babanın birbirine desteği ve şefkatiyle daha kolay aşılacaktır.