Otofaji ve Gençlik Geni Sirtuin / Orucun Genç Kalmak ve Sağlık İçin Faydaları

Otofaji’yi duymuşsunuzdur. 2016 Nobel Tıp Ödülü Otofaji çalışmaları sebebiyle Yoshinori Ohsumi’ye verildi. Japon bilim adamı, hücresel bileşenleri ayrıştıran ve geri dönüştüren temel süreç olan otofajinin mekanizmalarını keşfetti ve açıkladı. Otofaji veya otofagositoz, hücrenin yaşlanmış ve bozulmuş yapılarının, hücrenin kendi lizozomu tarafından sindirilmesidir. Yani otofaji, vücudun kendi temizliğini yapması demek. 

Görüyoruz ki, bu harika bedeni yaratan, vücudun temizliği için harika sistemler de yaratmış. Bunlardan birisi lizozomlar. Lizozomlar vücudumuzda temizlik görevlileri olarak çalışıyorlar. 

Ancak otofajinin çalışması için bir şart var: 14-16 saat kadar bir açlık. Aç kalınmazsa temizlik görevlileri (lizozomlar) da çalışmaya başlamazlar. Yani bedenimizi en güzel şekilde yaratan Rabbimizin orucu emretmesinin bir hikmetini de görmüş oluyoruz.

En Doğrusu İki Öğün Yemek

Normal zamanlarda akşam saat 18-19:00 gibi yemek yediğimizde, bunun sindirilme işlemleri 4-5 saat sürüyor. Ve yeme içme yapmazsanız, ertesi güne kadar kaslarda ve karaciğerde depo edilmiş glikojeni yakmış olursunuz.

Bu glikojen depolarını yaklaşık 5-6 saat enerji olarak kullanabiliriz. İşte bu safhadan sonra vücut yağ yakmaya başlar. Bedenimizde harika sistemler çalıştırılır; böylece önce şekerler, sonra yağlar yakılır. Ve kilo vermeye başlamış oluruz.

Sabah kahvaltısız olmaz demenin bilimsel bir gerekçesi yok. Kahvaltıyı ne kadar geç yaparsanız, bedeninizde o kadar yağ yakılır.

Fakat kahvaltıyı erken yaparsanız, salgılanan insülin hormonu sizi öğleyin de erken yemeğe zorlayacaktır. Hele öğle yemeğini atlayıp akşamı beklemeniz pek mümkün olmaz.

Çünkü yediğimiz şeyler insülin salgılanmasına sebep olur. İnsülin de kandan bütün şekeri alır. Kahvaltı yapılmazsa, insülin salgısı olmayacağı için, vücut yağ yakmaya devam eder. Açlık hissi de olmaz. Kahvaltıyı öğlene yaklaştırır veya öğle yemeğiyle birleştirirsek, 14 saatten fazla aç kalmış olacağımızdan, şeker ve yağlar yakıldığı gibi hücrelerdeki otofaji mekanizması da devreye girecektir.

Gençlik Genleri ve Oruç

Oruç tutmanın ve aç kalmanın bir faydası da gençlik genleri olarak bilinen sirtuinlerin ancak açlık durumlarında aktif olmasıdır. 

Sürekli yemek yiyenlerle kıyaslarsak, açlık ile gençlik genleri devreye girenler, 50 yaş için 10 yaş; 80-90 sene yaşayanlarda ise 20 yaş kadar daha genç oluyorlar. 

Detoks veya vücut temizlik metotlarının, otofajinin yerine geçmesi de mümkün değil. Çünkü aç kalmayanlarda, gençlik genleri sirtuinler ve gençlik hormonları somatotropinler aktif hale gelmez, hatta otofaji sistemi de devreye girmez.

Yani genç kalmak da hasta olmamak da az yemek ve aç kalmak ile doğrudan bağlantılı. Otofajinin keşfi, bu gerçekleri daha iyi anlamamızı sağladı. 

Oruç Hem Allah’ın Emrini Tutmak, Hem De Sağlık

Oruç tutarak hem Rabbimizin emrini yerine getirmiş oluyoruz, hem de bedenimizin bizim üzerimizde olan hakkını da vermiş oluyoruz. Yani manen huzur ve kazanım; maddeten de otofajinin, gençlik genleri sirtuinlerin ve gençlik hormonları somatotropinlerin devreye girmesiyle sağlık ve gençlik kazanıyoruz… Rabbimizin iç içe nimetlerine ermiş oluyoruz.

Bu noktada şuna dikkat edersek iyi olur: Otofajiden tam faydalanmak için sahurun karbonhidrat bakımında hafif olması iyi olur.

Ayrıca önemli bir sindirim prensibini de unutmayalım: Yemekten sonra 1 saat hiçbir şey yenilmemesi. Bu sağlık için önemlidir. Çünkü yemeğin ardından 5-10 dakika içinde sindirim salgıları salınmaya başlanır. Midedeki işlemler bir saat kadar sürer. Bu süre içinde bir şey yenilip içilmemeli, yoksa sindirim işlemlerinde tekrar başa dönülmesine ve karışıklığa yol açılır.

Yazımızı hekimlerin üstadı İbni Sina’nın, “Yiyin, için, fakat israf etmeyin” (A’râf Sûresinin 31) ayetine yaptığı atıf ile bitirelim: “İlm-i tıbbı (tıp ilmini) iki satırla topluyorum. Sözün güzelliği kısalığındadır. Yediğin vakit az ye. Yedikten sonra ise, dört-beş saat kadar yeme. Şifa hazımdadır.” Yani, kolayca hazmedeceğin kadar ye, nefse ve mideye en ağır ve yorucu hal, yemek üstüne yemektir.

Lizozom, hücrede sitoplazmada bulunan bir organeldir. Dışı zarla çevrili yuvarlak kesecik şeklindedir. İçinde bir dizi yıkıcı sıvı enzim (biokatalizör) bulunur. Hücrede, yaşlanan ve bozulan yapılar lizozomlar tarafından sindirilir. Üstte hücre içinde Lizozom ve otofajizom’un çalışması görülüyor. (Kaynak: https://www.nobelprize.org)