Ruhsal Şifa

Soru: “Çocuğumun Hayali Bir Arkadaşı Var!”

DÖRT YAŞINDA BİR KIZIM VAR. İlk çocuğumuz... Son zamanlarda bizim göremediğimiz ama sadece onun gördüğü bir arkadaşından bahsediyor. Adı Zeynep... Onunla oyunlar oynuyor, koşuyor, zıplıyor. Onun oturduğu yere bizi oturtmuyor. Sanki gerçek bir kişiymiş gibi onunla muhatap oluyor. Bu durum babasını ve beni endişelendiriyor. Bu normal bir şey mi, yoksa bir sorunun habercisi olabilir mi? Bize yardımcı olursanız seviniriz.

Cevap: “Hemen Endişelenmenize Gerek Yok, Ama…”

ÇOCUĞUNUZ sizin göremediğiniz ve yalnızca onun görebildiği bir arkadaşından bahsediyorsa, onunla oyunlar oynamaya başladıysa şaşırmayın, endişelenmeyin ve de korkmayın... Bu durum tamamıyla onun yaşıyla ilgili bir durum...

Çocuklar özellikle 2-5 yaş arasında hayali arkadaşlara sahip olabilirler. Kendi zihinlerinden ürettikleri bu arkadaşla oyunlar oynar ve konuşurlar. Bazen kovalamaca oynarken bazen de evcilik oyununda onunla rolleri paylaşırlar. Bu, yemekte sizinle masada oturabildiği gibi, birçok yere de sizinle gelen bir arkadaş olabilir. Çocuğunuzun yanına oturduğunuzda panikle sizi oradan kaldırmak isteyebilir, çünkü arkadaşının üstüne oturmuş olabilirsiniz.

Anne babalar hayali arkadaş konusunda daha önce bir tecrübe yaşamamışlarsa, bu durum onlar için hem şaşırtıcı, hem de biraz ürkücü olabilir. Çocuğun gördüğünü iddia ettiği arkadaşı konusunda endişeye kapılırlar. Bizim göremediğimiz ne görüyor olabilir diye korku yaşamaları da kaçınılmazdır.

…

Çocuğunuz okul öncesi yaşlarda ve hayal gücü kuvvetli ise, bu durum onun zihninin ürettiği sağlıklı bir durum demektir.

Özellikle 2-5 yaş aralığında hayal ile gerçeği ayırt edebilecek durumda olmazlar. Hayal ettikleri bir şeyin gerçek hayattakinden farklı olmadığını düşünürler. İşte bu yüzden bazen gerçekmiş gibi size hayallerini anlatabilirler.

Mesela çocuğunuz bir gün arka bahçede pembe bir fil gördüğünü iddia edebilir. Bundan o kadar çok emindir ki, ona bunun gerçek olmadığı söylemek ve inandırmaya çalışmak hem doğru değildir, hem de boş bir çabadır. Bu gibi durumlarda çocuğun hayali dinlenilmeli, onunla paylaşılmalı fakat abartılmamalıdır. O bahsetmediği sürece anne baba bu konuyu özellikle açmamalıdır.

…

Çocuklar hayali arkadaş olarak bazen bir başka çocuğu bazen de bir hayvanı tercih edebilirler. Hatta onlara isim bile koyarlar.

Her çocuk hayali bir arkadaş edinecek diye de bir şart yoktur. Olması kadar olmaması da normaldir. Genellikle ilk çocuklarda karşılaşılan bir durum olmasına karşın, çok yoğun olmamakla birlikte sonraki çocuklarda da görülebilir.

…

Peki, bu durum sağlıklı bir süreç midir? Yoksa çocuğun bazı ruhsal sorunlarının olduğunu mu gösterir?

Hayali arkadaş çocuğun hayatı ve insan ilişkilerini anlamasında ona pratik yapma imkanı sunar. Onunla oynadığı oyunlarla gerçek yaşamın olaylarına ve sorunlarına yönelik tecrübe kazandırır.

Çocuk gerçek yaşıtlarıyla oynamayı tercih etmiyor, sadece hayali arkadaşıyla oynamayı seçiyorsa, sosyalleşme konusunda çekingenlik gösteriyorsa, anne babanın bu noktadan itibaren dikkatli olması gerekir.

Oyun gruplarına katılmasını sağlamak, kendi yaş grubundakilerle oyun oynaması yönünde teşvik etmek ve ortam sağlamak durumun düzeltilmesinde katkı sağlayacaktır. Haftada birkaç gün belli saatlerde anaokulunda oyun gruplarına katılması onun ruh sağlığı ve sosyalleşmesi açısından faydalı olacaktır.

…

Hayali arkadaşlar bazen çocuğun günlük streslerle başa çıkmasında da yardımcı olabilirler. Aile içindeki olumsuz durumlar ya da hayatındaki bazı değişikliklerde çocuk hayali arkadaşıyla oyunlar oynayarak ve onunla konuşarak bu durumu aşmaya çalışır. Onlar duygularını ve hüzünlerini doğrudan cümlelerle ifade edemedikleri için daha çok davranışlarıyla ve oyun sırasındaki yansıtmalarıyla ifade etmeye çalışırlar.

Bu sebeple davranışın dilini iyi okumak gerekir.

Çocuğun hayali arkadaşıyla konuşmaları, onun duyguları ile ilgili söyledikleri bazen kendi duygularının bir yansıması olabilir. Bu diyaloglar takip edildiğinde çocuğun korkuları, endişeleri ve hissettikleri konusunda ipuçları alınabilir.

Çocuklar her yaş diliminde yeni davranış modelleri geliştirirler. Bu şekilde hayatı ve kendilerini keşfetmeye çalışırlar. Hayali arkadaş konusu da onlar açısından büyüme serüvenlerine katkıda bulunan bir süreçtir.

Özellikle beş yaşından sonra hayal ile gerçeği ayırt etmeye başladıkları ve daha fazla sosyalleştikleri zaman hayali arkadaşları da onlara ve yaşadığı eve veda eder. Çünkü artık işlevini tamamlamıştır...

Bundan sonraki yaşlarda çocuk yeni bir gelişim dönemine girer ve yeni davranış modelleri kazanmaya başlar.