“İlkokul ikinci sınıfa giden bir oğlum var. Dersleri konusunda sürekli onu zorlamaktan ben de yıprandım, oğlum da... Öğretmeniyle konuştuğumda dikkatinin çok dağınık olduğunu söylüyor.”
Soru:
Sekiz yaşında ikinci sınıfa giden bir oğlum var. İlkokula başlamadan önce bir sene de anaokuluna gitti. Birinci sınıfta okumayı kolay öğrendi, ama yazma konusunda hep problemler çıkardı. “Yoruldum, yazmak istemiyorum” diyerek yazı yazmayı reddetti. Sürekli onu zorlamaktan ben de yıprandım, oğlum da… Hatta aramızda ciddi bir inatlaşma durumu da meydana geldi. Ne desem tersini yapıyor ya da duymazlıktan geliyor. Öğretmeniyle konuştuğumda dikkatinin çok dağınık olduğunu, derste dalıp gittiğini ve dersi dinlemediğini söylüyor. Ders çalıştırmak onun için de benim için de artık eziyet haline geldi. Okuldan ve derslerden soğumaması için neler yapmalıyım, yardımcı olursanız sevinirim…
Cevap:
Bir anne olarak kaygı duymanızı anlıyorum ve yerinde buluyorum. Fakat yaşanan bazı sorunlar doğru tahlil edilmediğinde ve doğru tanı konulmadığında daha büyük problemlere yol açmaktadır. Çocuklardaki bazı durumlar küçük yaşlarda tespit edilip önlem alınmadığı zaman ileriki yıllarda toparlamak da biraz zaman almaktadır.
Dikkat eksikliği okul öncesinde fark edildiğinde, en azından tedbir almak daha kolay olmaktadır. Anaokuluna giderken de büyük ihtimalle dikkatle ilgili sorunlar yaşamıştır. Çünkü dikkat eksikliği problemi okul öncesinde de dikkatli bir gözlemle fark edilebilir. Çocuk sınıfta dalgındır, öğretmenini dinlemekte zorlanır. Dergi çalışmalarını yarım bırakır, sayfayı tamamlamaz. Küçük bir ses ya da değişiklik hemen dikkatini dağıtır. Dikkatini toplamakta güçlük çeker.
Fakat asıl sorun ilkokula başladıktan sonra gündeme gelir. Sizin de oğlunuzla yaşadığınız sorunda olduğu gibi, çocuk sınıfta dersi dinlemekte zorlanır. Dalıp gider. Yazı yazmak ve özet çıkarmak istemez. Sürekli eşyalarını kaybeder ya da unutur. Hatta anne babalar bu konudaki şikâyetlerini “bu çocuğun kaybettikleriyle üç çocuk okurdu” diye dile getirirler. Dikkat eksiliği sorunu yaşayan çocuklar dağınıktır, eşyalarını ve odalarını toplamakta güçlük çekerler. Planlamakta ve organize olmakta zorlanırlar. Bu durum her ne kadar anne babayı çileden çıkarsa da, çocuğun bunu bilerek yapmadığını, isteyerek olmadığını bilmek onunla iletişiminiz açısından daha yumuşatıcı olabilir.
Fakat bunun için önlemler alınabilir. Yaşanan sorun çözülecek boyuta getirilebilir. Çocuğun hayatını kolaylaştıracak ve kendine güvenini zedelemeyecek düzeye taşınabilir. Aksi halde çocuk okuldan ve ders çalışmaktan soğur ve uzaklaşır. Bu da tüm hayatını etkiler.
Dikkat eksikliği sorunu yaşayan çocuk çok zeki ise, ilkokul dördüncü sınıfa kadar çok çalışmadığı halde ders başarısını belli bir düzeyde götürebilir. Fakat özellikle dördüncü sınıftan sonra düzenli ders çalışmak gerektiğinden ders başarısı ve notları da düşer. Bu dönemden önce tedbir almak faydalı olacaktır.
Dikkat eksikliği çok yoğun olduğunda profesyonel yardım alınarak işe başlanabilir. Psikiyatrist ya da psikoloğun tanı ve yönlendirmesiyle ilk tedbirler alınır ve tedaviye başlanır. Sizin oğlunuz için de henüz 8 yaşında oluğundan erken davranmak iyi olacaktır. Sonrasında ders çalıştırma metodunuzu değiştirmeniz gerekebilir. Dikkat eksikliği olan çocuklar uzun saatler boyunca çalışamaz. Bu sebeple kısa aralıklarla ders çalıştırılmalıdır. Bir saat boyunca ders yapmak yerine zamanı ikiye bölerek, araya molalar koyarak ders çalışma planı yapılmalıdır. Dikkat eksikliği olan çocuklar grup ortamından daha çok bire bir çalışmada daha iyi anlarlar. Yani, dershane ortamından çok faydalanamayan bu çocuklar bir öğretmenle baş başa çalıştıklarında daha başarılı olurlar. Ona ders anlatırken, klasik yöntemler yerine olayın özünü vererek, görsel imajlar kullanarak anlatabilirsiniz. Yani şekiller çizerek ve işaretler koyarak çalıştırmak daha verimli olur.
Dikkat eksiliği olan çocukların mümkünse fazla kalabalık olmayan sınıflarda okumaları, çok kolay dağılan dikkatlerini toplamaları açısından daha faydalıdır. Ön sıralarda ya da ön tarafa yakın oturmaları dersi dinleme sürelerini de artırır. Fazla televizyon seyretmek, bilgisayar başında saatlerce vakit geçirmek de dikkatini toplamakta sorun yaşayan çocuklarda sorunu artırıcı etki yapabilir.
Son olarak, çocuğunuzla bu konuda konuşmanız ve işbirliği yapmanız işe yarayacaktır. Ona dikkatinin çabuk dağıldığını, bu konuda onun bir suçu olmadığını, elinde olmadan olduğunu bildiğinizi söyleyin. Ama ikinizin birlikte bu sorunu aşabileceğinizi de anlatın. İşbirliği içinde dikkat eksikliğinin etkilerini en aza indirebileceğinizden bahsedin. Bunun için onun yardımına ve işbirliğine ihtiyacınız olduğunu da belirtin. Eminim işe yarayacaktır…