YENİÇERİ BAŞLIĞI
Rivayet olunur ki, Ertuğrul Gazi, oğlu Osman’ı kurulacak ordu için dua istemek üzere Hacı Bektaş Veli’ye göndermiş.
Hacı Bektaş Veli de dua ederek, cübbesinin kolunu çıkarıp ona vermiş. Fetihten fethe koşan Osmanlı ordusunun bir alâmeti olan yeniçeri başlığının, böyle bir hatırası vardır.
***
KAHİRE’DE GÖZ TEDAVİSİ
Comte Volney isimli bir Fransız yazarı, 1787 yılında yazdığı, “Mısır ve Suriye Seyahati” isimli eserinde şöyle der:
“Köylerdeki körler, tedavi edilmek için Kahire’deki Çiçekler Camii (Ezher Üniversitesi) kapısında sıralarını bekliyorlardı.
Kahire 1787 yılında bir Osmanlı vilayeti idi.
***
OSMANLI’DA TOPLUM YAPISI
Tarihçi Moltke diyor ki:
Osmanlı toplumunda, hiç bir zaman diğer zümrelerden ayrılan ve aşağı görülen bir “köle” sınıfı yoktur. Hatta çeşitli etnik zümreler arasında büyük statü farkları da mevcut olmamıştır. Toplumun en aşağı tabakasında olması gereken köle, en yukarı tabakaya çıkabilmiştir. Bunda ise en büyük rolü kabiliyeti oynamıştır. Osmanlı devrinde idareci veya kumandan kendi mevkiini kendi kazanan adam demektir. Fertlere, yukarı mevkilere geçebilmek için, çok geniş bir yarışma imkânı verilmiştir.
***
AH SARIKAMIŞ!
Orta Asya’ya inerek Turan’ı kurmak, Enver Paşa’nın gençliğinden beri hayalini kurduğu bir plandı. Eğer Ruslar alt edilirse, Orta Asya’ya giden yol açılacak ve büyük İslam-Türk imparatorluğu kurulabilecekti.
Gerçekçiliği elden bırakmış bu 34 yaşındaki genç paşa, 16 Aralık 1914’te 100 bin askere “Rus ordusunu Sarıkamış’ta yok edin!” emrini verdi. Yanındaki eski hocalarından H. İzzet Paşa, “Böyle hava şartlarında bu intihar olur” dedi. Enver Paşa: “Eğer hocam olmasaydınız sizi astırırdım!” dedi.
Yemen Cephesinden gelen askerler, yazlık teçhizat ile Kafkasların karlı dağlarına sürüldü. Askerlere, kışlık teçhizat taşıyan Osmanlı gemisi ise İngilizler tarafından batırılmıştı.
Harekat, 22 Aralık 1914’te başladı. 3. Kolordunun bir bölümü Allahuekber dağlarını kuşattı. Kaçan Rus askerlerini takip etmek isteyen Hakkı Hafız Bey, onbinlerce Türk askerini tehlikeye attı.
Onbinlerce askerimiz, düşmana tek bir kurşun dahi atamadan şehit oldu.
Enver Paşa, 4 Ocak’ta geri çekilme emrini verdi. Fakat 100 bin kişilik ordunun %90’ı geri dönemedi.
Hezimet haberi yurttan bir yıl kadar saklandı. Sarıkamış harekâtı, birçok yönden Osmanlının askeri yapısını bitirdi. Bu harekât ile diğer cephelerde zayiat sayısı arttı. Doğu Anadolu’daki birçok şehrin Ruslar tarafından alınmasına sebep oldu.
***
DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ
Şeyhülislam Yahya Efendi’yi bir şiirinden dolayı padişaha şikâyet etmişler. O da bu ihbarı duyduğunda şu anlamlı tepkiyi vermiş:
“Bir memlekette herkes düşüncesini serbestçe söyleyemezse, hayatın manası mı kalır?!”
***
BİR İNGİLİZ DEYİMİ
Eski İngiliz evlerinin çatıları üst üste yığılmış kamıştan yapılır, kamışların altında tahta bulunmazdı. Buraları hayvanların ısınabilecekleri tek yer olduğu için kediler, köpekler ve diğer küçük hayvanlar (fareler, böcekler) çatıda barınırdı. Yağmur yağdığı zaman çatı kayganlaşır ve bazen hayvanlar kayarak çatıdan aşağı düşerdi. İngilizce’deki “kedi-köpek yağıyor” (It’s raining cats and dogs) deyimi buradan gelmektedir.