Güneş Sistemini Nasıl Bilirsiniz?
Henüz basit bir modeli bile yapılamayan Güneş sistemi, bu evren, bu yıldızlar, bu galaksiler kendi kendine ve hiç ustasız olabilir mi? Sebepler veya şuursuz tabiat böyle bir sistemi yapıp kusursuz çalıştırabilir mi?
Evrende milyarca yıldız bir araya getirilerek Galaksi adı verilen yıldız kümeleri oluşturulmuştur. Evrende bugün için gözlenebilir 2 trilyon galaksi olduğu düşünülüyor. Dünyanın da içinde bulunduğu yıldızlar kümesine Samanyolu Galaksisi (gökadası) denir.
Güneş sisteminin galaksi merkezinde bulunan süper kütleli karadelik etrafındaki dönüş hızı, saatte yaklaşık 720 bin km’dir. Galaksi merkezi etrafındaki seyahatini ancak 250 milyon yılda tamamlayabilir.
Güneş kendi ekseni etrafında da döner. Saatte yaklaşık 70 bin kilometre hızla gerçekleşen bu dönüş sonucu bir tam turunu yaklaşık 25 günde tamamlar.
Güneş, Dünya ile birlikte Herkül Burcu yakınlarında bulunan Vega (Şemsü’ş-Şümus) isimli bir yıldıza doğru saniyede 20 kilometrelik bir hızla hareket halindedir. Bu yıldız, Güneş’e 25,3 ışık yılı uzaklıkta ve Güneş’ten yaklaşık 50 kat daha parlak bir yıldızdır. Kütlesi ise Güneş’in kütlesinin 2,5 katından fazladır.
Güneş’in yarıçapı 700 bin km, yüzey sıcaklığı 6 bin derece, merkez sıcaklığı ise 15.6 milyon dercedir. Güneş’in merkezi ile dünyanın merkezi arasındaki uzaklık 149.6 milyon km (ortalama 150 milyon km)’dir ki buna 1 Astronomik birim (AU) denir.
Güneş’in çapı Dünya’nın çapının yaklaşık 109 katıdır. En uzak gezegeni Neptün’ün güneşe uzaklığı ise 30 AU’dur.
Eğer Güneş sönecek olsa, hiçbirimiz onu 8 dakika 17 saniye geçinceye kadar anlayamazdık. Çünkü bu süre, Güneş’ten ışığın bize gelmesi için geçecek süredir.
Eğer Dünya’nın yarıçapını 7000 km kabul ederek (hesabımız kolaylaşsın diye) bir daire çizseydik, Dünya’yı 1 cm’lik bir daire, Jüpiter’i 10 cm’lik, Güneş’i ise 100 cm’lik bir daire olarak çizmemiz gerekirdi. Bunlar sadece boyutlarının oranları.
Şimdi de boyutlar böyle olduğunda aradaki mesafelerin ne olacağına bakalım:
Yani eğer Dünya’yı 1 cm kabul edip bir gerçek oranlı model yapsaydık, bu oranla sadece Güneş ile Dünya arasındaki mesafe olan 150 milyon kilometreyi çizebilmek için yaklaşık 21.500 santimetre, yani 215 metreye ihtiyacımız olurdu. Bu yalnızca Dünya’nın konumu. Jüpiter için ise bu değer 1 kilometreyi buluyor. Diğer gezegenleri de siz hayal edin.
Bilim adamları sadece Güneş sistemi için, içindeki her bir gezegenin dönme hızlarını (kendi etrafında ve Güneş etrafında) ve dönme yönlerini de hesaba katarak çalışan bir “Güneş sistemi modeli” yapabilirler mi?
Henüz basit bir modeli bile yapılamayan Güneş sistemi, bu evren, bu yıldızlar, bu galaksiler kendi kendine ve hiç ustasız olabilir mi? Sebepler veya şuursuz tabiat böyle bir sistemi yapıp kusursuz çalıştırabilir mi?