MOSTAR KÖPRÜSÜ
Bosna-Hersek’in Mostar şehrinde Neretva Nehri’nin üzerinde Mimar Sinan tarafından (1566) yapılmıştır bu köprü. Dünyanın müstesna sanat eserlerindendir.
Kanuni Sultan Süleyman zamanında Bosna-Hersek’te cami, medrese, kervansaray ve köprü gibi mimarî değeri yüksek pek çok eser yapılmıştı. Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan’a Neretva Nehri üzerine yaptırılan “Mostar Köprüsü” de bunlardan biriydi. Harcında özel olarak yumurta ve keçi kılı kullanılmıştı. Tek kemerli olup iki ayak arası 28.59 metre genişliğinde ve hilâl şeklindeki köprünün yüksekliği 20 metredir. Taş korkulukları arasındaki genişlik 4.05 metredir. Üst döşemesi ise kademelidir. Böylelikle köprüden yayalar ve arabalar rahatlıkla geçebilmektedir. Köprünün üst ve diğer kısımlarında zamanla bazı değişiklikler yapılmıştır. Mostar Köprüsü, “Büyük Köprü” ismiyle de bilinmektedir.
427 yıl boyunca depremlere, sellere ve İkinci Dünya Savaşı’na direnerek İslâm dininin ve Osmanlı’nın sembolü olan hilâli, beş asırdır Avrupa ortasında bütün mimarî zarafet ve güzelliğiyle koruyabilen köprü, iç savaşa yenik düştü. Hırvatların Bosna’ya yardım götüren bütün yolları ve köprüleri devreden çıkarma plânı gerekçesiyle Mostar Köprüsü de 9 Kasım 1993’te bombalandı ve Neretva Nehri sularına gömüldü. Böylece, sadece taştan yapılmış bir köprü değil, asırlardan beri buradan geçen milyonlarca insandan geriye kalan hatıralarla, pek çok sanatkâra ilham kaynağı olan bir sanat eseri de yok edildi. 2004 senesinde aslına uygun olarak yeniden tamir ve inşa edilerek hizmete açıldı.
***
LÜTUF VE ZAFER
Kanuni Sultan Süleyman, Cebre zaferini kazanıp bir muzaffer olarak dönen Piyale Paşa komutasındaki donanmayı yalı köşkünden seyrediyordu. Bu sırada yanında bulunan Avusturya sefirine şöyle demişti:
“İnsan bütün bu zaferleri, Allah’ın izni ve lütfuyla kazandığını bilmeli ve asla gurura kapılmamalıdır.”
***
50 YILLIK MEZARCI
Alman mezar kazıcı Johann Heinrich Karl Thieme, 50 yıl süren meslek hayatı boyunca, 23 bin 311 kişinin mezarını kazdı.
***
MERAKLARIN KRALI
III. Selim devrinin ünlü vezir ve kaptan paşası olan Hasan Paşa’nın görülmemiş bir merakı vardı. Hasan Paşa, aslan beslemekten büyük bir zevk duyuyordu. Evcilleştirdiği aslanını yanından hiç ayırmaz, görenler çok korksalar da gittiği her yere götürürdü.
***
ODUN PEŞİNDE
Amerika’da Barrington’lu Sulh Hakimi John Garland, 1776 kışında evinde üşüyünce oğlu Frank’ı şömineye kütük getirmesi için gönderdi. O sinirli hâliyle oğlunu gönderirken de, uygun kütüğü bulmadan dönmemesi konusunda ikaz etti. Oğlu evden çıktı, döndüğünde beraberinde şömineye uygun kütükler vardı; fakat aradan tam dokuz sene geçmişti.
***
BEYAZ SARAYIN ÇAMAŞIRHANESİ
İlk Amerika Cumhurbaşkanı olan Abigail Adam, Beyaz Saray’da oturmaya başladığında, o zamanın ihtiyaçlarına göre çok büyük bir bina idi. Başkan’ın eşi, şimdi büyük davetlerin verildiği doğu salonuna çamaşırlarını asardı.