KAPKAÇIN CEZASI
Kapkaç meselesi sadece bugünün değil, eskilerin de bir problemiymiş.
Dükkan önlerinden, sergilerden hırsızlık yapanlar ya da şimdiki gibi yoldaki insanlara musallat olanlar, yeniçeriler veya halk tarafından yakalandığı gibi doğruca en yakın karakola götürülürmüş. Birtakım sorgu sualden sonra, suçlu olduğu anlaşılırsa, bu kapkaççılar cezalandırılırmış. Nasıl mı?:
Elleri arkasına bağlanıp, semersiz bir eşeğe ters bindirilir ve üç gün boyunca şehirde dolaştırılıp halka teşhir edilirmiş. Eşek kalabalık yerlerde durdurulup, cezalının ne yaptığı, kim olduğu yüksek sesle insanlara bildirilirmiş. Ayrıca kapkaççının boynuna, hırsız mı, kapkaççı mı olduğunu yazan bir yafta da asılırmış.
Bu eşeğe ters bindirip teşhir etme cezası, İstanbul’da Tanzimat sonuna kadar; Anadolu’nun birçok yerlerinde de Cumhuriyet’e kadar uygulanmıştır.
***
KAYIK KORKUSU
On yedinci yüzyılın meşhur şairlerinden Cevri Çelebi, İstanbul’da doğmuş, yaşamış ve ölmüş. Fakat ömrü boyunca bir kerecik olsun, korkusundan kayığa binmemiş. İstanbul’dan Galata’ya, Tophane’ye geçmesi gerekirse, Kâğıthane’yi atla dolaşır, Kâğıthane deresi ve Alibey deresi üzerindeki köprülerden geçermiş. Üsküdar’a, Kadıköy’e ise hiç gitmemiş.
***
ORHAN GAZİ
Osmanlı Devletinin kurucularından Orhan Gazi, yardımsever bir kişiliğe sahipti. Aynı zamanda da çok şefkatliydi. Hatta fakirlere yardım ve yemek dağıtan bir imaret yaptırmıştı. Bu imareti sık sık kontrole gelir, çoğu zaman yemeği bizzat kendisi de dağıtırdı.
***
BAYRAK
Eski Türkler, uçlarına ipek parçası asılan mızraklara, ‘batırmak’ mastarından türettikleri ‘batrak’ derlermiş. Zamanla bu sözcük ‘bayrak’ şeklini alarak kullanılır olmuş.
***
EN BÜYÜK KORKU
Eski zamanlarda insanların en büyük korkularından birisi de, esir olmakmış. Çünkü, evinde otururken ya da yolculuk esnasında, bir baskına uğrayıp, esir pazarında satılmak diye bir şey varmış. O zamanların insanları da, bu dertten depresyon yaşar, strese girerlermiş.
***
EN UZUN BAŞBAKANLIK
I. Sultan Murat döneminin ünlü kazaskeri, veziri Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa’nın oğlu Ali Paşa, en uzun süre iktidarda kalan başbakan unvanına sahiptir. Selçuklu dönemi, Osmanlı dönemi ve Cumhuriyet Türkiyesini içine alan zaman diliminde, en uzun süre başbakanlık (büyük vezirlik) iktidarında kalan kişi Ali Paşa’dır. Başbakanlığı ise, 22 Ocak 1387’den, 1406 yılı sonlarında ölümüne kadar, aralıksız 20 yıl sürmüştür.
***
FERMAN!
“İstanbul surlarının iç ve dış yüzüne bitişik ev ya da dükkan yapmak yasaktır.
Her çeşit yapı, surlardan en az dört arşın uzak olacaktır!” (Tarih: 1558)