Göz en hassas, en harika ve en çok ihtiyacını hissettiğimiz organlarımızdandır. Görmeden yaşamak çok zordur. “Gözlerini ver tüm dünyayı al” deseler vermeyeceğimiz organımızdır.
Görme organı sadece ‘bulbus oculi’ denilen bir küre değildir, bunun yanında birçok yardımcı yapıya sahiptir. Bunlar olmadan göz hareket ettirilemez, gözyaşı yapılamaz ve göz kapaklarıyla temizlenemez, uyurken kapatılamaz.
Göz küresi üç tabakadan oluşur. Bunlar dıştan içe tunica fibrosa bulbi, tunica vasculosa bulbi ve tunica nervea bulbi (retina)dir.
Gözün en iç katmanı olan retinada çubuk ve koni adları verilen fotoreseptör hücreler bulunur. Fotoreseptörler, ışık enerjisini algılayan ve işleyen duyusal hücrelerdir. Çubuklar aydınlığı ve karanlığı ve koniler rengi algılar. Çubuk ve koni hücreler, görüntü oluşmasını sağlayan ve optik sinir yoluyla beyine sinyal ileten bir göz küresi tabakası olan retinayı kaplar.
Bazı hayvanlar, gözün arkasında tapetum lucidum adı verilen ilave bir katmana sahiptir. Bu yansıtıcı membran, bazı hayvanlarda retinanın arkasında yer alırken bazılarında ise choroid denilen orta tabakada da bulunabilir. Neticede aynı işi yapar.
Tapetum lucidum, bu hayvanların gözlerini karanlık ortamlarda ışığı yansıtabilir bir hale getirir. Işık göze girdiğinde, bu membrandan yansır. Işık yansıdığında biz hayvanların gözlerinin parladığını görürüz. Gözde tapedum lucidum’un yaratılmasının amacı, gece az ışıklı alanlarda yaşayan hayvanlar için görüşü artırmaktır. Gözdeki tapetum lucidum sebebiyle, hayvanlar gece ve düşük ışık koşullarında daha doğru görebilirler, yani çok az ışıktan çok istifade etmiş olurlar.
Gözlerinde tapetum lucidum bulunan hayvanların çoğu memelilerdir, ancak bazı sürüngenler ve omurgasızlar da bu yansıtıcı zara sahiptir. Bunu belirleyen o hayvanın ihtiyacıdır; Yaratıcı ihtiyaca göre verir. Bu hayvanların göz rengi turuncu, sarı, yeşil veya mavi renkte görünebilir.
Farklı türlerin gözleri, gözdeki renk ve açının yanı sıra gözde parlayan ışığın açısına bağlı olarak farklı renklerde parlar.
Bazı hayvanların gözleri ise, geceleri diğerlerinden daha parlaktır. En parlak gözlü hayvanların gözlerinde daha az koni vardır. Bu hayvanların gündüz renkli görme kabiliyetleri sınırlıdır veya tamamen renk körü olabilirler, ama geceleri bizden daha iyi görürler.
Tapetum lucidum’a sahip hayvanların çoğu, gece avcılığı yapar. Yaygın bir manzara olarak kedi gözleri karanlıkta parlar. İyileştirilmiş gece görüşü, etoburların düşük ışık koşullarında avlanmalarını kolaylaştırır.
Birçok balık türünde de yansıtıcı membranlar vardır ve bu da çok az ışık bulunan derin sularda avlanmalarına yardımcı olur.
…
Cenab-ı Hak, Rahman, Rahîm, Hakîm gibi isimlerinin bir eseri olarak canlılara, ihtiyaçlarına uygun organ ve dokular vermiştir. İnsan olarak çok şükür renkli, üç boyutlu görebiliyoruz, Allah’ın sanat eserlerini idrak edebiliyoruz ve diğer canlılara göre gündüz daha iyi ve kaliteli görüyoruz. Fakat geceleri görmeye hayati ihtiyacımız olmadığından gözümüze o özellik verilmemiş. Avcı hayvanlar ise, geceleri karanlıkta veya loş ışıkta bizden çok daha iyi görebiliyorlar; hatta okyanusun derinliklerinde karanlıkta gören balıklar bu sayede beslenebiliyorlar. Her eseri gibi gözde yaratılan membran da Allah’ın adaletini, kudretini, ilmini ve rahmetini sanatlı bir güzellikte gösteriyor.